Βέρα Μανιάτισσα η Χριστίνα Κολοκοτρώνη δεν ξέχασε ποτέ τον τόπο της και έτσι, αφού τελείωσε τις σπουδές της ως Αρχιτέκτονας Μηχανικός στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το μεταπτυχιακό της (Εσωτερική Διακόσμηση και Αρχιτεκτονική Τοπίου στη Σχολή ΑΚΤΟ Bachelor Arts Honours Degree ΑΚΤΟ – Middlesex University), επέστρεψε στη Μάνη.
Εκεί, και συγκεκριμένα στην Καρδαμύλη, έχει ανοίξει το γραφείο της και κάνει ό,τι «περνά από το χέρι της» για να αναδείξει ακόμα περισσότερο την περιοχή. Πέραν της αρχιτεκτονικής και της διακόσμησης τοπίου, έχει δημιουργήσει για αυτό το λόγο ένα δίκτυο διαδρομών.
Το «Θάρρος» μίλησε με τη Χριστίνα για αυτή την απόφαση, για το πώς βλέπει το μέλλον της Μάνης, αλλά και για το τι θέλει η ίδια να πετύχει στην περιοχή.
Τι είναι για εσάς η Αρχιτεκτονική και πώς σας βοηθά σε αυτό η περιοχή της Μάνης;
Κατά το σχεδιασμό μιας μελέτης σκοπός μου είναι να δημιουργήσω ένα χώρο. Ένα χώρο ευχάριστο στον κάτοικο ή τον επισκέπτη. Ιδανικά, εάν η κατοικία τοποθετείται κάπου στη φύση ή ακόμα και σε ένα από τα ιστορικά κέντρα των παλαιών μανιάτικων οικισμών, βοηθάει πολύ στο τελικό αποτέλεσμα. Εκτός από το περιβάλλον της Μάνης, οι ξεχωριστές κουλτούρες που θα συναντήσεις δίνουν κάθε φορά νέο ενδιαφέρον στη μελέτη της κατοικίας. Πρέπει να προσεγγίζεις το κάθε έργο με ένα διαφορετικό τρόπο. Είναι ωραίο να βλέπεις την αισθητική και τις επιρροές των ανθρώπων φιλτραρισμένες μέσα από τα μάτια ενός αρχιτέκτονα.
Ποια η σχέση σας με τη Μάνη και πώς αποφασίσατε να επιστρέψετε σε αυτήν;
Η Μάνη, με την ιδιάζουσα ομορφιά και ιστορία, είναι ο τόπος που μεγάλωσα και έκανα τα πρώτα μου όνειρα. Εδώ βρίσκεται η οικογένειά μου, δεν μπορώ να σκεφτώ άλλο τόπο τόσο ιδανικό όσο η Μάνη για να κάνω το ξεκίνημά μου.
Τα χαρακτηριστικά συμπλέγματα των πυργόσπιτων, των εκκλησιών, των αλωνιών κ.λπ., που ουσιαστικά δημιουργήθηκαν λόγω της ανάγκης για προστασία της οικογένειας, η άγρια ομορφιά του τοπίου, το χρώμα της πέτρας και ο ήχος της θάλασσας είναι μόνο κάποιοι από τους λόγους που με έκαναν να αγαπήσω αυτό τον τόπο.
Η πτυχιακή σας είχε ως θέμα και περιεχόμενο τη Μάνη, ενώ έχετε δημιουργήσει σχετικά ένα δίκτυο. Πείτε μας για αυτό…
Η διπλωματική μου εργασία ολοκληρώθηκε στον τομέα της Πολεοδομίας και Χωροταξίας του ΕΜΠ, με τίτλο «Ήπια τουριστική ανάπτυξη ημιορεινών οικισμών στην περιοχή της Δυτικής Μάνης». Ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει μία προσπάθεια δημιουργίας ενός δικτύου πολιτιστικών διαδρομών με άξονα την ανάδειξη των μνημείων της Μάνης, επιβεβαιώνοντας τον τίτλο «Μάνη ανοιχτό μουσείο» που δίκαια της έχει δοθεί.
Το τελικό master plan ουσιαστικά αποτελείται από ένα δίκτυο πολιτιστικών διαδρομών, με ελάχιστες παρεμβάσεις και διανοίξεις στο υφιστάμενο περιβάλλον. Με την υφιστάμενη πρόσβαση μέσω των μονοπατιών, αλλά και ασφαλτόδρομων, είχα ως εργαλείο μια προσωπική χαρτογράφηση – καταγραφή των μνημείων την οποία έκανα και διήρκεσε αρκετούς μήνες. Τέλος, γίνεται κατάταξη με χρονολογική σειρά, προκειμένου να υπάρξουν θεματικές ενώσεις. Διαδρομές με κοινά ενδιαφέροντα. Ευελπιστώ μέχρι τον ερχόμενο Μάρτιο να έχω ψηφιοποιήσει το χαρτογραφημένο υλικό, το οποίο θα ήθελα να αναρτήσω ηλεκτρονικά, για να έχουν όλοι πρόσβαση σε αυτό!
Όταν επιστρέψατε, όσα είχατε υποθέσει/δει μέχρι τότε πόσο απείχαν από αυτά που βλέπετε πλέον;
Σήμερα, παρακολουθώ συνεχώς ό,τι νέο παρουσιάζεται στο χώρο, τεχνολογικό, νομοθετικό κ.λπ., για να μπορώ να καθοδηγήσω, να συμβουλεύσω σωστά και να ικανοποιήσω τις ανάγκες του πελάτη. Στη Μάνη, η πέτρα, το τοπίο, η αρχιτεκτονική είναι το ένα και το αυτό. Τα χωριά με τους αυστηρούς πύργους και τα παλαιά πέτρινα σπίτια ήταν αυτό ακριβώς που περίμενα να ξαναδώ.
Όμως, πιστεύω πως μπορώ να λειτουργήσω ως γέφυρα για να διατηρήσουμε τον ξεχωριστό χαρακτήρα της περιοχής και παράλληλα να προσαρμόσουμε ένα νέο σχεδιασμό κτηρίων βασισμένο στο τοπικό κλίμα και στο φυσικό περιβάλλον, με βιοκλιματικούς σχεδιασμούς και αυστηρότερες μελέτες. Να προστατεύσουμε ταυτόχρονα ευαίσθητες περιοχές με σπάνια οικοσυστήματα.
Λαμβάνοντας υπόψη το κλίμα της περιοχής, μπορούμε να εξασφαλίσουμε τις απαραίτητες συνθήκες για να επιτύχουμε την ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενέργειας, αξιοποιώντας τις διαθέσιμες περιβαλλοντικές πηγές, με σεβασμό στο περιβάλλον.
Οι κατασκευές γενικότερα στη Μάνη πώς πάνε;
Η Μάνη διατηρεί τη δική της χαρακτηριστική αισθητική, με το άγριο τοπίο να αποτυπώνεται αυτόματα στο μυαλό του ταξιδιώτη και να μην τον αφήνει να ξεχάσει αυτόν τον τόπο. Έτσι ο κόσμος που επισκέπτεται τη Μάνη θέλει να ξανάρθει. Ο τουρισμός, με την καλή φιλοξενία, έχουν συμβάλει σημαντικά στη διατήρηση των τοπικών επιχειρήσεων και στην ανάπτυξη της περιοχής.
Βέβαια, στερούμαστε ακόμη βασικών έργων υποδομής, αλλά πιστεύω πως θα υπάρξει στην πορεία βελτίωση των συνθηκών.
Βλέπουμε αρκετούς πύργους αφημένους στην τύχη τους. Υπάρχει τρόπος να σωθούν και αν ναι, πώς;
Προκειμένου να σωθεί η αυθεντική παραδοσιακή αρχιτεκτονική που συνθέτει αυτή τη μοναδική φυσιογνωμία της Μάνης, θα πρέπει να υπάρξει μια γενικότερη κινητοποίηση και να δούμε πώς μπορούμε να εκμεταλλευτούμε νέα κυρίως ευρωπαϊκά προγράμματα, καθότι το βασικότερο είναι οι οικονομικοί πόροι. Φαντάζομαι ότι επόμενο βήμα είναι να συσταθεί μια ομάδα εμπειρογνωμόνων, η οποία θα καθορίσει με στρατηγική την αντιμετώπιση του θέματος.
Στη συνέχεια, με την ενημέρωση των πολιτών, θα μπορούσαμε να συμβάλλουμε σημαντικά στη διατήρηση των ιστορικών πύργων.
Σε έναν κόσμο που αλλάζει με γρήγορους ρυθμούς, στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς μπορούν να αποτελέσουν εντυπωσιακά αξιοθέατα για τους επισκέπτες. Δεν μπορεί να υπάρχει μέλλον δίχως τη διατήρηση της παράδοσής μας.
Πρόσφατα εγκαινιάστηκε το σπίτι του Patrick Leigh Fermor. Μπορεί να έχει πολλά στοιχεία εκτός Μάνης, αλλά δένει αρμονικά με την περιοχή. Η γνώμη σας για αυτό;
Το κτήριο, πράγματι, συνθέτουν πολλά στοιχεία, τα οποία μαρτυρούν επιρροές άλλοτε ανατολίτικης προέλευσης, όπως για παράδειγμα το επιβλητικό τζάκι του ξενώνα, άλλοτε από την ιταλική αναγέννηση, βλέπε τις αναλογίες τον τόξων, άλλοτε αρχαιοελληνικές, όπως οι κίονες δωρικού ρυθμού που υποστυλώνουν το αίθριο του εξωτερικού χώρου. Κι όλο αυτό συντίθεται σαν να υπήρχε εκεί από πάντα. Για να το πετύχει αυτό, όπως ο Patrick Leigh Fermor έγραψε στο βιβλίο του «Μια Περιπέτεια», σελ. 487, έπρεπε να βρεθεί ο άνθρωπος-κλειδί, ένας τοπικός πετράς. Αυτός ήταν ο παππούς μου, ο Νίκος Κολοκοτρώνης, ένας σπουδαίος χτίστης, με το έργο του να στέκει ακόμα, να μαρτυρά το πόσο καλά ήξερε να σμιλεύει την πέτρα. Η σχέση τους με τα χρόνια δυνάμωσε.
Ο παππούς μου έχτισε μια ακόμη πέτρινη οικία σε έναν από τους καλύτερους φίλους του Patrick Leigh Fermor, το φιλέλληνα και εγγονό του Λέοντα Τολστόι, Αλέξανδρο, του οποίου η οικία βρίσκεται λίγα μέτρα μακριά. Οι πέτρες σε αυτή την οικία είναι μεγαλύτερες και η τεχνική του μάστορα – παππού μου λιγότερο επηρεασμένη. Το δάπεδο εδώ είναι φτιαγμένο από όνυχα. Ήταν σπουδαίος μάστορας.
Την παράδοση συνέχισε ο πατέρας μου, εργολάβος και η σκυτάλη τώρα περνάει στα παιδιά του.
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση
