-Αι δημιουργηθείσαι νέαι επιχειρήσεις
-Η σημασία του βιομηχανικού οργασμού
-Πώς τροφοδοτείται σήμερον η αγορά μας
-Το εργοστάσιον αεριούχων ποτών Ε. Κουνούσου
Του εκ των συντακτών μας Ιωάννου Αναπλιώτου
«ΘΑΡΡΟΣ» 18 Ιουλίου 1933
Η Καλαμάτα την τελευταίαν δεκαετίαν έχει λάβει τοιαύτην βιομηχανικήν εξέλιξιν ώστε θα άξιζε να ασχοληθή κανείς με αυτήν. Εντός της δεκαετίας αυτής η Καλαμάτα απέκτησε τους δύο βιομηχανίες, τους Κυλινδρομύλους «Ευαγγελίστρια» και Φεραδούρου, Αποστολάκη και Σία, τα τρία εργοστάσια Αεριούχων Ποτών και Παγοποιίας «Όλυμπος», Κουνούσου και Περιάνδρου, την Μεταξοβιομηχανίαν Χριστοπούλου, το εργοστάσιον Μωσαϊκών Πλακών Νικολοπούλου, το Καρφοβελονοποιείον Ηλιοπούλου, την Καλτσοβιομηχανίαν Τριανταφύλλου και πλείστας άλλας βιομηχανικάς επιχειρήσεις, αι οποίαι απασχολούν μεγάλον αριθμόν εργατών.
Επομένως ειμπορούμε να είπωμεν ότι η Καλαμάτα είναι μία πόλις εξελιγμένη βιομηχανικά, συναγωνιζομένη εις το επίπεδον αυτό τας μεγαλυτέρας πόλεις της Ελλάδος.
Εκτός όμως των νεωτέρων βιομηχανιών υπάρχουν εις την πόλιν μας και αι παλαιαί βιομηχανίαι, όπως η βιομηχανία Φανελλών Τερζάκη, το εργοστάσιον Οίνων και Οινοπνευμάτων της Ε.Ε.Ο.Ο., τα βυρσοδεψεία, τα εργοστάσια επεξεργασίας και συσκευής μεσσηνιακών προϊόντων (σύκα, σταφίδες, έλαια, κονσέρβες διάφορες, κομπόστες, εληές κ.λπ.), τα οποία απασχολούν το καλοκαίρι ιδίως σημαντικόν αριθμόν εργατών.
Αι επιχειρήσεις αυταί, εν συγκρίσει με παρομοίας επιχειρήσεις άλλων πόλεων, χάρις εις την νοικοκυρευμένην τακτικήν των διοικούντων αυτάς ευρίσκονται εις πολύ ευχάριστον σημείον και «στέκονται» πολύ καλά ως επιχειρήσεις. Η οικονομική κρίσις ενώ εις άλλας πόλεις εκλόνισε πολλάς βιομηχανίας, εις την Καλαμάτα αντιμετωπίσθη αποτελεσματικώς, αι δε συνέπειαί της δεν υπήρξαν οδυνηραί.
Αντιθέτως εις την πόλιν μας και μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσεως εδημιουργήθησαν και νέαι βιομηχανίαι.
Η σημασία του βιομηχανικού οργασμού ο οποίος υπάρχει εις την Καλαμάτα είναι τεραστία και δια την εξέλιξίν της και δια την οικονομικήν ζωήν της. Διότι εκτός του ότι πολλοί εργάται και χείραι απασχολούνται εις τας βιομηχανίας αυτάς και κατά συνέπειαν υπάρχει ολιγωτέρα ανεργία, και το εμπόριον διευκολύνεται και η αγορά μας εργάζεται καλύτερον.
Προ του 1926 – οπότε ιδρύθησαν οι Κυλινδρόμυλοι «Ευαγγελίστρια» – η αγορά μας τροφοδοτούντο με άλευρα των μύλων του Πειραιώς τα οποία επιβαρύνοντο με τα έξοδα μεταφοράς (ναύλους, εργατικά φορτώσεως και εκφορτώσεως, τελωνεία κ.λπ.). Σήμερον όμως η αγορά μας, όπως και ολόκληρος η Μεσσηνία, τροφοδοτείται με ντόπια άλευρα. Αλλά μήπως εις την αγοράν μας δεν καταναλίσκονται και τόσα άλλα είδη (καρφιά, βελόνες, κάλτσες κ.λπ.) τα οποία άλλοτε εφέρναμε από τον Πειραιά ή την Πάτρα;
***
Μέχρι το 1925 τα αεριούχα ποτά ήσαν άγνωστα εις την πόλιν μας. Κανείς επιχειρηματίας δεν ευρίσκετο να διαθέση χρήματα δια μίαν επιχείρησιν αεριούχων ποτών, η οποία ασφαλώς θα άφηνε κέρδη. Κατά το 1927 ιδρύθη ενταύθα το πρώτον εργοστάσιον αεριούχων ποτών του Ε. Κουνούσου, το οποίον μέχρι του 1930 ειργάσθη θαυμάσια.
Ολόκληρος η αγορά μας κατά τα πρώτα τρία έτη ετροφοδοτείτο με γκαζόζες Κουνούσου οι οποίες εφημίζοντο δια την γευστικότητά των. Το εργοστάσιον Κουνούσου κατά τα έτη εκείνα (1927 – 30) κατανάλισκε ημερησίως 1000-1500 φιάλας αεριούχα ποτά.
Βραδύτερον όμως εδημιουργήθησαν και νέαι βιομηχανίαι αεριούχων ποτών («Όλυμπος» – Αίτνη») και κατ’ ανάγκην η ημερησία απόδοσις του εργοστασίου Ε. Κουνούσου εμειώθη κατά τι. Οπωσδήποτε αι δημιουργηθείσαι νέαι βιομηχανίαι γκαζοζών ωφέλησαν κατά πολύ την κατανάλωσιν, διότι έφερον εις ένα λογικόν επίπεδον τας τιμάς των προϊόντων των λόγω της μεγάλης προσφοράς.
ΤΟ ΠΑΓΟΠΟΙΕΙΟΝ «ΟΛΥΜΠΟΣ»
-Μια βιομηχανία η οποία τιμά την Καλαμάτα
-Πώς λειτουργεί
-Τα ψυγεία και αι μηχανικαί εγκαταστάσεις της
-Πώς επήλθε η πτώσις της τιμής του πάγου
Η Βιομηχανία Πάγου και Αεριούχων Ποτών «Όλυμπος» των Ε. Χριστοπούλου και Γ. Τσουκαλά είναι μία από τας ανθηροτέρας βιομηχανίας του τόπου μας, εξυπηρετεί δε ποικιλοτρόπως την αγοράν μας. Ο «Όλυμπος» ιδρύθη κατόπιν πολλών προσπαθειών των ιδιοκτητών του κατά το 1929 με πραγματικά κεφάλαια περί 3.000.000 δραχμών και εργάζεται έκτοτε πολύ καλά. Με νέας μηχανικάς εγκαταστάσεις, εντελώς καινουργείς, με ψυγεία που αποτελούν την τελευταίαν λέξιν της επιστήμης και προ πάντων με λογικάς τιμάς των προϊόντων του, ο «Όλυμπος» πολύ συντόμως επεβλήθη ως επιχείρησις εις ολόκληρον τον Νομόν Μεσσηνίας.
Το παγοποιείον του παράγει ημερησίως 900 περίπου πλάκες πάγου των 25 κιλών. Εκ του ποσού αυτού το εν τρίτον περίπου καταναλίσκεται ημερησίως εις την πόλιν και εις τας διαφόρους πόλεις της Μεσσηνίας. Σήμερον ο «Όλυμπος» καταναλίσκει τα προϊόντα του εκτός των Καλαμών, και εις τας εξής πόλεις της Πελοποννήσου: Τρίπολιν, Αμαλιάδα, Πύργον, Γύθειον, Κυπαρισσίαν, Μεσσήνην, Μελιγαλά, Φιλιατρά, Γαργαλιάνους, Διαβολίτσιον, Ζευγολατιό, Κοπανάκι, Κορώνην, Πύλον, Λογγάν, Μεθώνην κ.ά.
Αι πόλεις αυταί τροφοδοτούνται κυρίως με πάγον ο οποίος στοιχίζει ελάχιστα σχετικώς. Ας σημειωθή ακόμη ότι το εργοστάσιον, προκειμένου δια την εντός της πόλεως κατανάλωσιν, διαθέτει ειδικήν υπηρεσίαν η οποία μεταφέρει τον πάγον εις τας οικίας και τα καταστήματα των καταναλωτών διευκολύνον ούτω αυτούς.
***
Αι μηχανικαί εγκαταστάσεις, ιδία δε οι πέντε ψυκτικοί θάλαμοι του «Ολύμπου», οφείλονται εις σχέδια του εκ των ιδιοκτητών του εργοστασίου Ε. Χριστοπούλου οποίος είναι μηχανολόγος εγνωσμένης αξίας. Οι θάλαμοι αυτοί χωρητικότητος 2.500 περίπου κυβικών μέτρων, είναι κατασκευασμένοι επιστημονικώτατα. Εντός των ψυκτικών θαλάμων διατηρούνται χειμώνα – καλοκαίρι, επί ενοικίω, εμπορεύματα κολοσσιαίας αξίας τα οποία προφυλάσσονται από την θερμοκρασίαν, ήτοι τυριά, σαρδέλες, βακαλάοι, ρέγγες, φασόλια ξηρά κ.λπ.
Τα εμπορεύματα ταύτα διατηρούνται εντός των θαλάμων εις ωρισμένην ψύξιν η οποία ρυθμίζεται επιστημονικώς και αναλόγως των καιρικών μεταβολών. Κατά αυτό τον τρόπον και αντί ελαχίστης δαπάνης διευκολύνεται σημαντικώτατα το μεσσηνιακόν εμπόριον, το οποίον δεν διατρέχει κινδύνους να ζημιωθή εκ των καταστροφών των εμπορευμάτων τα οποία υφίστανται, το καλοκαίρι ιδίως, τας συνεπείας της μεγάλης θερμοκρασίας.
***
Η βιομηχανία «Όλυμπος» είναι σήμερον, παρά την κρίσιν η οποία μαστίζει τας μεγάλας επιχειρήσεις, μία από τας ανθούσας βιομηχανίας του τόπου μας και πρέπει να ζήση. Η ίδρυσις του «Ολύμπου» ωφέλησε κατά πολύ την κατανάλωσιν, η οποία λόγω του συναγωνισμού επωφελήθη της ευκαιρίας και αγοράζει τον πάγο σήμερον μόνον 8 δραχμάς την πλάκα, ενώ άλλοτε, κατά το 1929, αίφνης επλήρωνε δια μίαν πλάκαν πάγου 25-30, πολλές δε φορές και 35 δραχμάς! Αξίζει λοιπόν μία τοιαύτη βιομηχανία να τύχη της εκτιμήσεως και της εμπιστοσύνης του μεσσηνιακού κοινού, εις το οποίον άλλως τε ανήκει εξ ολοκλήρου.
ΤΟ ΜΕΤΑΞΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΕΙΟΝ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ
-Πότε ιδρύθη και πώς εξελίχθη
-Η ημερήσια παραγωγή του εις μεταξωτά
-Πόσας εργατρίας απασχολεί και τι ποσά διαθέτει δι’ ημερομίσθια
-Ένας πραγματικός βιομηχανικός κολοσσός
Η Μεταξοϋφαντουργία Χριστοπούλου είναι μία από τας μεγαλυτέρας βιομηχανίας της πόλεώς μας η οποία αποτελεί πραγματικόν καύχημα δι’ ολόκληρον την Μεσσηνίαν. Έχει κεφάλαια πραγματικά περί 10.000.000 δραχμών και απασχολεί 200 εργατρίας εις τας εργασίας της. Διαθέτει κατ’ έτος δι’ εργατικά άνω του 1.600.000 δραχμών. Η επιχείρησις λοιπόν αυτή είναι ευνόητον ότι δια της ιδρύσεώς της ωφέλησε κατά πολύ την πόλιν δεδομένου ότι έδωσε εργασίαν εις πολλάς εργατικάς χείρας και εξησφάλισε το ψωμί εις πλείστας οικογενείας εργατριών. Εκτός όμως αυτού έδωσε εις την αγοράν μας ευθυνότατα μεταξωτά υφάσματα τα οποία πωλούνται εις πολύ χαμηλάς τιμάς και είναι εφάμιλλα των καλυτέρων ευρωπαϊκών.
Εις το εργοστάσιον τα μεταξωτά πωλούνται κατά 30% ευθυνότερα από την αγοράν προς όφελος της καταναλώσεως, η οποία ούτω δεν επιβαρύνεται με επί πλέον έξοδα «μεσαζόντων».
***
Η βιομηχανία μετάξης του Αρ. Χριστοπούλου αριθμεί ζωήν ολίγων ετών. Κατ’ αρχάς ο Χριστόπουλος με ολίγα κεφάλαια ίδρυσε ένα ασήμαντον εργοστάσιον κατεργασίας κουκουλίων, εις το οποίον εγκατέστησε μερικά ποδοκίνητα μαγκάνια και αι εργασίαι περιωρίζοντο εις στενόν σχετικώς κύκλον. Βραδύτερον όμως – προ δύο ακριβώς ετών – ο Χριστόπουλος επεξέτινε τας εργασίας του, ιδρύσας την ανώνυμον εταιρείαν Αρ. Χριστόπουλος και ούτω συνετελέσθη το βιομηχανικόν θαύμα της οδού Αρτέμιδος, το οποίον είναι ένα στολίδι δια την Καλαμάτα. Δια τας μηχανικάς εγκαταστάσεις και τα νέα κτήρια του μεταξουργείου εδαπανήθησαν περί τα 5.000.000 δραχμών.
***
Όταν θα ρίξη κανείς μία ματιά εις το μεταξουργείον και το υφαντουργείον του εργοστασίου σχηματίζει την εντύπωσιν ότι ευρίσκεται εις ευρωπαϊκόν εργοστάσιον. Αι μηχαναί της κινήσεως, το μεταξοκλωστήριον, το υφαντουργείον, το βαφείον και εν γένει όλαι αι μηχανικαί εγκαταστάσεις, διαρρυθμισμέναι κατά τρόπον επιστημονικώτατον, κάμνουν τον επισκέπτη να απορή. Δεν είναι εύκολον δηλαδή να πιστεύση κανείς ότι εις την μέχρι προ ολίγων ετών ακόμη καθυστερημένην βιομηχανικήν Καλαμάτα υπάρχει ένας τοιούτος βιομηχανικός κολοσσός, ο οποίος παράγει καθημερινώς περί τας 1.000 πήχεις μεταξωτών τα οποία δεν καταναλίσκονται μόνον εις την πόλιν μας, αλλά και εις Αθήνας, Θεσσαλονίκην, Πάτρας κ.α.
Το μεταξουργείον Χριστοπούλου είναι το μοναδικόν εις ολόκληρον την Πελοπόννησον, διότι έχει όλα τα αναγκαιούντα μηχανήματα δια την κατεργασίαν της μετάξης. Εις το εργοστάσιον εισέρχονται κουκούλια και εξέρχονται μεταξωτά υφάσματα ανώτερα και των ευρωπαϊκών εις αντοχήν, ποικιλίαν χρωματισμών και κατεργασίαν. Σημαντικαί ποσότητες μεταξωτών Χριστοπούλου καταναλίσκονται εις το εξωτερικόν, ιδία δε εις Αίγυπτον, όπου φημίζονται τα καλαματιανά μετάξια.
***
Η μεταξοϋφαντουργία του Χριστοπούλου απορροφά κατ’ έτος το μεγαλύτερον μέρος της κουκουλοπαραγωγής Μεσσηνίας διαθέτουσα τεράστια ποσά. Κατ’ αυτόν τον τρόπον εξυπηρετείται σημαντικώτα η κουκουλοπαραγωγή εν Μεσσηνία, διότι ευρίσκει ένα μέσον ευκόλου διαθέσεως του προϊόντος. Επίσης τα κουκούλια αγοράζονται εις καλάς τιμάς. Εφέτος, παρά το γεγονός ότι το Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας συνέστησε εις τους κουκουλοπαραγωγούς να πωλήσουν το προϊόν των με 55-60 δραχμάς κατ’ οκάν δια να μη μείνη αδιάθετον, το μεταξουργείον του Χριστοπούλου ηγόρασε μεγάλας ποσότητας μεσσηνιακών κουκουλίων εις την τιμήν 75-80 δραχμάς και ούτω συνεκρατήθη η τιμή του προϊόντος εις ικανοποιητικόν επίπεδον.
Αλλά η βιομηχανία μετάξης του Χριστοπούλου έχει και γενικωτέραν σημασίαν δια την Ελλάδα λόγω της αποδόσεώς της εις την παραγωγήν μεταξωτών υφασμάτων. Διότι ενώ προ ετών η Ελλάς εισήγε σημαντικάς ποσότητας μεταξωτών – μολονότι είναι είδος πολυτελείας – εκ του εξωτερικού δια τας ανάγκας της, σήμερον χάρις εις την μεταξοβιομηχανίαν του Χριστοπούλου και μερικά άλλα αθηναϊκά μεταξουργεία δεν εισάγει από το εξωτερικόν ούτε ένα πηχυν. Τούτο δε σημαίνει ότι το ελληνικόν χρήμα παραμένει εις την χώραν μας και δεν διοχετεύεται εις το εξωτερικόν δια να καρπούνται ξένοι τον ιδρώτα και τους κόπους μας, ούτε εξάγομεν συνάλλαγμα δι’ είδη τα οποία ειμπορούμε να παρασκευάσωμεν και εις τον τόπον μας.
ΑΙ ΚΑΛΤΣΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΙ ΜΑΣ
–Πώς προώδευσαν αι βιομηχανίαι καλτσών
-Οι εγχώριες κάλτσες είναι στερεώτερες των ευρωπαϊκών
-Διατί πρέπει να τας προτιμώμεν
-Κοστίζουν εις το ήμισυ των ευρωπαϊκών
-Τι ωφελείται η κατανάλωσις
Η βιομηχανία της κάλτσας μέχρι το 1926 ήτο σχεδόν άγνωστος εις την Καλαμάτα. Όλα τα είδη της καλτσοβιομηχανίας τα έφερε η αγορά μας από την Αθήνα και τον Πειραιά ή και από το εξωτερικόν. Η μανία του λούσου που έχει καταλάβει τας γυναίκας, ηνάγκαζε τους εμπόρους να εισάγουν κατ’ έτος μεγάλας ποσότητας μεταξωτών καλτσών εκ του εξωτερικού διοχετεύοντες ούτω το ελληνικόν χρήμα εις συνάλλαγμα εις τας ξένας αγοράς. Οι μεταξωτές κάλτσες τας οποίας έδιδε εις την κατανάλωσιν η ελληνική καλτσοβιομηχανία, από καθαρό και στερεό ελληνικό μετάξι, έμενον εις τα ράφια των εμπορικών καταστημάτων διότι η κάθε κυρία η οποία ήθελε να ψωνίση κάλτσες επροτίμα τας ευρωπαϊκάς διά να μη κατηγορηθή ως… καθυστερημένη και χωριάτα!
Συν τω χρόνω όμως επεβλήθη η εγχωρία κάλτσα εις την ελληνικήν αγοράν, εκτοπίσασα κατά το πλείσον τας ξένας κάλτσας. Αι εργασίαι των καλτσοβιομηχανιών επεξετάθησαν εις όλας τας ελληνικάς αγοράς και η εγχώρια κάλτσα κατέκτησε την κατανάλωσιν. Τούτο δε σημαίνει ότι επαύσαμε να εξάγωμεν εις το εξωτερικόν συνάλλαγμα δι’ είδη τα οποία ειμπορούμε να παράγωμεν και εδώ και να διοχευεύωμεν τον ιδρώτα μας εις τας ξένας αγοράς δια να καρπούνται ξένοι τους κόπους μας.
***
Εις την πόλιν μας τα τελευταία έτη ιδρύθησαν αρκεταί καλτσοβιομηχανίαι: Ηλ. Τριανταφύλλου, Μπακή και Δήμα, Τερζάκη και Μπαρούνη. Αι βιομηχανίαι αύται εργάζονται σήμερον θαυμάσια και έχουν ευρύνει τον κύκλον των εργασιών των σημαντικώς, διαθέτουσα τα είδη και εκτός της αγοράς μας. Η καλαματιανή καλτσοβιομηχανία προσφέρει εις την κατανάλωσιν στερεωτάτας κάλτσας, ιδίως γυναικείας μεταξωτάς, από γνήσιο καλαματιανό μετάξι, το οποίον ως γνωστόν φημίζεται και εις το εξωτερικόν δια την στερεότητά του και την λεπτήν κατεργασίαν του.
Οι γυναικείες εγχώριες μεταξωτές κάλτσες δεν έχουν καμίαν σύγκρισιν με τας ευρωπαϊκάς, τα οποίας υπερβάλλουν εις στερεότητα. Εξ ίσου στερεές είναι και οι ανδρικές μεταξωτές κάλτσες, οι οποίες είναι ανώτερες των ευρωπαϊκών. Πρέπει να εννοηθή καλώς ότι οι εγχώριες κάλτσες δεν υστερούν εις τίποτε των ευρωπαϊκών. Εις στερεότητα, ως είπομεν και ανωτέρω, είναι ασυναγώνιστες. Εις τέχνην και ποικιλίαν χρωματισμών είναι εφάμιλλες των καλυτέρων ευρωπαϊκών, διότι η εγχώρια καλτσοβιομηχανία προώδευσεν εσχάτως τόσον ώστε επλουτίσθη δια τελειοτάτων ευρωπαϊκών μηχανημάτων δια των οποίων επιτυγχάνεται απολύτως η παραγωγή καλτσών αρίστης ποιότητος και πλουσίων εις σχέδια.
Η κατανάλωσις έχει κάθε υποχρέωσιν να ενισχύη την εγχωρίαν βιομηχανίαν και να μη προτιμά τα ξένα προϊόντα. Η ξενομανία η οποία μας έχει καταλάβει πρέπει να λείψη. Οι εγχώριες βιομηχανίες είναι χρήσιμες εις τον τόπον μας όχι μόνον διότι το χρήμα μας δεν φυγαδεύεται εις τας ξένας αγοράς αλλά και διότι δίδουν ψωμί εις πλείστους εργάτας και εργατρίας, αι οποίαι άλλως θα έμενον με εσταυρωμένας τας χείρας και θα εδυστύχουν. Τούτο είναι μια αλήθεια τετραγωνική, η οποία δεν πρέπει να διαφεύγη της προσοχής μας. Ουδείς λόγος συντρέχει με την βιομηχανικήν ανάπτυξιν την οποίαν έχει σήμερον η χώρα μας, να προτιμώμεν τα ξένα προϊόντα εις βάρος της οικονομίας μας. Είναι τούτο έγκλημα εναντίον του ιδίου του εαυτού μας. Η ξενολατρεία η οποία μας έχει καταλάβει πρέπει να κτυπηθή.
***
Ιδιαιτέρως οι καλαματιανές κάλτσες – το τονίζομεν τούτο – είναι στερεώτερες από όλας τας άλλας εγχωρίας. Ιδία οι μεταξωτές, ανδρικές και γυναικείες, οι οποίες πλέκονται με στριμμένο, καθαρό καλαματιανό μετάξι, είναι ασυναγώνιστες, κοστίζουν δε εις το ήμισυ της τιμής των ευρωπαϊκών. Ενώ δηλαδή ένα ζεύγος ευρωπαϊκών μεταξωτών καλτσών πρώτης ποιότητας τιμάται 160 δραχμάς, οι εγχώριες κοστίζουν εις το ήμισυ, ήτοι 80 δραχμάς! Η διαφορά αυτή της τιμής είναι τεραστία, ενώ ως προς την στερεότητα και τέχνην δεν υπάρχει ουδεμία διαφορά μεταξύ ευρωπαϊκών και εγχωρίων καλτσών. Διατί λοιπόν να μη προτιμώμεν τας εγχωρίας;
