Αστρονομικός Όμιλος Καλαμάτας: Εδώ και δύο χρόνια μας ταξιδεύει σε έναν άλλο κόσμο…

Αστρονομικός Όμιλος Καλαμάτας: Εδώ και δύο χρόνια μας ταξιδεύει σε έναν άλλο κόσμο…

Κάλεσμα σε όσους θα ήθελαν να επενδύσουν σε ένα «Κέντρο Διάδοσης Επιστημών με Πλανητάριο»

Ένας διαφορετικός Όμιλος δημιουργήθηκε στην Καλαμάτα πριν από δύο χρόνια, με το αντικείμενό του να είναι μοναδικό για τα δεδομένα της περιοχής. Ο λόγος για τον Αστρονομικό Όμιλο Καλαμάτας.  

Όσοι, δε, έχουν βρεθεί σε συναντήσεις του, έχουν μάθει για έναν άλλο κόσμο, αυτόν που πραγματεύεται η επιστήμη της Αστρονομίας.

Έτσι το «Θάρρος» μίλησε σχετικά με τον Άρη Μυλωνά, τον άνθρωπο που οραματίστηκε και δημιούργησε τον Αστρονομικό Όμιλο Καλαμάτας.

Να σημειωθεί ότι είναι ερασιτέχνης αστρονόμος και συνεργάτης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών σε θέματα Διάχυσης της Αστρονομίας. Πρόσφατα δε, εξέδωσε το νέο του βιβλίο με τίτλο «Το Βιβλίο του Νυχτερινού Ουρανού».

Ο λόγος στον κ. Μυλωνά:

-Μιλήστε μας για την πορεία του Ομίλου. Πόσα άτομα έχουν βρεθεί στις συγκεντρώσεις σας και τι ηλικίες;

Ο Αστρονομικός Όμιλος Καλαμάτας λειτουργεί εδώ και 2 χρόνια στην πόλη μας. Οι διαλέξεις σε κλειστό χώρο, οι παρατηρήσεις με τηλεσκόπια εκτός πόλης και οι αστρονομικές βραδινές συνδιοργανώσεις με Γυμνάσια-Λύκεια προσελκύουν άτομα σχεδόν από όλες τις ηλικίες-κυρίως από 10 ετών και άνω.

Σήμερα, οι άνθρωποι εξακολουθούν να γοητεύονται από ερωτήματα, όπως: Τι είναι και πώς σχηματίστηκαν τα αστέρια; Πόσο μακριά βρίσκονται οι γαλαξίες; Γιατί περιστρέφεται ο ουράνιος θόλος; Υπάρχουν άλλα αστρικά συστήματα παρόμοια με το δικό μας Ηλιακό Σύστημα; Ποια η θέση του ανθρώπου στο σύμπαν;

Σε αυτά τα θεμελιώδη ερωτήματα του ανθρώπου η Αστρονομία είναι η επιστήμη που δίνει απαντήσεις, και θα περίμενε κανείς τεράστιο ενδιαφέρον και κοσμοσυρροή στον Όμιλό μας. Κι όμως, τα άτομα που ακολουθούν πιστά τον Αστρονομικό Όμιλο Καλαμάτας δεν ξεπερνούν τα 200 εν τω συνόλω.  Αυτό εύκολα εξηγείται, διότι, όπως γράφω στο νέο μου βιβλίο: «Από το 1998 έως σήμερα , το μάθημα της Αστρονομίας απουσιάζει από τη διδακτέα ύλη στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Αυτό σημαίνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των νέων κάτω των 38 ετών στη χώρα μας δε διδάχθηκαν ποτέ τη βασική και απαραίτητη γνώση γύρω από το “διάστημα” και το σύμπαν. Δεν έμαθαν για το σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος, για τα εξωτικά αντικείμενα μέσα και έξω από τον Γαλαξία μας και τα μεγέθη που επικρατούν στο σύμπαν. Μπορεί αυτοί οι άνθρωποι να γεννήθηκαν στον ελλαδικό χώρο, λίκνο της Επιστήμης και της Δημοκρατίας, αλλά στην καταλυτική ηλικία μεταξύ των 11 και 17 ετών στερήθηκαν την αναγκαία και χρήσιμη γνώση της μητέρας των επιστημών, της Αστρονομίας».

-Ήταν κάτι που περιμένατε όταν ξεκινήσατε;
Σε γενικές γραμμές, το μειωμένο ενδιαφέρον των νέων Ελλήνων σχετικά με τις Θετικές Επιστήμες είναι γνωστό και αναμενόμενο. Σε κάθε περίπτωση, εμείς θα συνεχίσουμε με αυξανόμενο ρυθμό να εργαζόμαστε αφιλοκερδώς στη διάδοση της επιστήμης της Αστρονομίας και να δίνουμε σε περισσότερα παιδιά ερεθίσματα να μάθουν για το Σύμπαν στο οποίο ζούμε.

Βεβαίως, δεν μπορούμε να υποκαταστήσουμε τη συστηματική τυπική εκπαίδευση που πρέπει να παρέχεται από το υπουργείο Παιδείας, αλλά θα συνεχίσουμε με πείσμα το έργο μας. Θεωρούμε ότι η Αστρονομία αποτελεί την απαραίτητη συνεκτική ουσία μεταξύ των φυσικών επιστημών και είναι η αιχμή του δόρατος για την καταπολέμηση του επιστημονικού αναλφαβητισμού. Αδιαμφισβήτητα η Αστρονομία είναι αυτή που μας βοηθά στην κατανόηση του φυσικού κόσμου και στη συνειδητοποίηση της κατάστασης και της υπόστασης του ανθρώπου. Μόνο με την Αστρονομία αντιλαμβανόμαστε το χώρο και το χρόνο, αντίληψη που δομεί τη λογική και αποτελεί προϋπόθεση της κριτικής σκέψης. Όπως όλες οι φυσικές επιστήμες, έτσι και η Αστρονομία λειτουργεί ως ανάχωμα στις ψευδοεπιστήμες, στη συνωμοσιολογία και στη δεισιδαιμονία.

-Στους Κάτω Αμπελόκηπους τι έχει κάνει ο Όμιλος;
Υπάρχει ένας χώρος κοντά στους Κάτω Αμπελοκήπους Μεσσηνίας με περίβλεπτο ορίζοντα και αρκετά σκοτεινό ουρανό. Ο χώρος αυτός απέχει μόνο μία ώρα από την Καλαμάτα και είναι κατάλληλος για παρατήρηση αμυδρών ουράνιων αντικειμένων που δε διακρίνονται με το μάτι και απαιτείται τηλεσκόπιο. Έτσι, με πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας πραγματοποιήθηκαν εργασίες καθαρισμού και εξυγίανσης. Σημειωτέον ότι ο χώρος αυτός ήταν για χρόνια σκουπιδότοπος και τόπος παράνομης απόρριψης μπαζών εντός δασικής περιοχής. Μετά τις εργασίες αυτές ονομάστηκε Πάρκο Αστροπαρατήρησης Μεσσηνίας και ελεύθερα μπορεί κάποιος ερασιτέχνης αστρονόμος ή αστροφωτογράφος να πάει το βράδυ με το τηλεσκόπιό του για παρατήρηση και αστροφωτογράφιση, τηρώντας πάντα τους γνωστούς κανόνες ασφαλείας όταν κινούμαστε ή βρισκόμαστε εντός δασικής περιοχής. Το Πάρκο Αστροπαρατήρησης Μεσσηνίας έχει εκατοντάδες επισκέπτες από όλη την Ελλάδα, αλλά και από το εξωτερικό, κυρίως τους θερινούς μήνες, οι οποίοι απολαμβάνουν τον ουρανό και βιώνουν μία νύχτα στο φυσικό τοπίο χωρίς φώτα. Εκεί ο Αστρονομικός Όμιλος Καλαμάτας οργανώνει κάθε καλοκαίρι τουλάχιστον 3 εξορμήσεις για αστροπαρατήρηση με τηλεσκόπια. Τότε μπορούν ελεύθερα να έρθουν άτομα άνω των 10 ετών, με ή χωρίς τηλεσκόπιο, για να μάθουν και να δουν μέσα από τα τηλεσκόπιά μας και παράλληλα να ενημερωθούν για τη φύση και την κατάσταση των ουράνιων σωμάτων.

-Πριν από δύο χρόνια που είχαμε μιλήσει μας είχατε πει ότι ένα προσωπικό σας όνειρο είναι ένα πλανητάριο στην Καλαμάτα. Έχουμε κάποια εξέλιξη;
Όπως γνωρίζετε, στην Ελλάδα υπάρχουν μόλις 6 μεγάλα μόνιμα πλανητάρια. Σε σχέση με άλλα κράτη, όπως, για παράδειγμα, στη γειτονική μας Ιταλία, που διαθέτει πάνω από 250 πλανητάρια, η Ελλάδα έχει πολύ λίγα. Στην Πελοπόννησο δεν υπάρχει κανένα! Ούτε καν στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Όταν επέστρεψα στην Καλαμάτα, προσπάθησα να έρθω σε επικοινωνία με φορείς της πόλης, αλλά και επιχειρηματίες που θα ήθελαν να επενδύσουν σε ένα «Κέντρο Διάδοσης Επιστημών με Πλανητάριο». Μέχρι στιγμής οι επαφές μου δεν έχουν καρποφορήσει. Ο λόγος δεν είναι επειδή δεν υπάρχουν τα χρήματα για το σκοπό αυτό, αλλά ίσως επειδή το αντικείμενο είναι άγνωστο στην Περιφέρεια, στο Δήμο και στους τοπικούς επιχειρηματίες.

Παρά ταύτα, θα συνεχίσω να υποστηρίζω την ιδέα μου, που γνωρίζω προσωπικά πως μπορεί να υλοποιηθεί και να είναι βιώσιμη με κέρδη για την επιχείρηση και με τεράστιο αντίκτυπο στην εκπαίδευση και στην ψυχαγωγία των νέων του τόπου μας. Αν κάποιος επιθυμεί να χρηματοδοτήσει ένα τέτοιο εγχείρημα, εξαιρετικά χρήσιμο τόσο για μαθητές όσο και για ενήλικες, να έρθει σε επαφή μαζί μου να του εξηγήσω τι, πώς και πόσο.

-Πρόσφατα κυκλοφόρησε και το βιβλίο σας. Μιλήστε μας για αυτό και την ανταπόκριση του κόσμου…
Πριν από δύο μήνες κυκλοφόρησε το νέο μου βιβλίο Αστρονομίας με τίτλο «Το Βιβλίο του Νυχτερινού Ουρανού». Θεώρησα αναγκαία τη συμβολή μου μέσω της συγγραφής ενός βιβλίου με πρωτότυπα σχέδια και αστροχάρτες, που αποτελείται από τρία (3) κεφάλαια. Καταλυτικός παράγοντας για την ολοκλήρωση του έργου ήταν η 30χρονη εμπειρία μου στις γραφικές τέχνες και, βεβαίως, η καθημερινή ενασχόλησή μου με την Αστρονομία τα τελευταία 40 χρόνια.

Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου γράφτηκε για να λάβουν όσοι επιθυμούν τη βασική γνώση που στερήθηκαν και για να εμπνεύσει κάποιους μαθητές, ερεθίζοντας τη φαντασία τους. Το υπόλοιπο μέρος του βιβλίου αφορά στην παρατηρησιακή αστρονομία με τη χρήση κιαλιών ή τηλεσκοπίου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εγχειρίδιο αστροπαρατήρησης από ερασιτέχνες αστρονόμους που διαθέτουν κιάλια ή τηλεσκόπιο με διάμετρο έως 12 ίντσες και πλήθος άλλων αστρόφιλων όπως οι πρόσκοποι, οι ορειβάτες, οι ιστιοπλόοι κ.τ.λ.

Το βιβλίο έχει εκπαιδευτικό και καθοδηγητικό χαρακτήρα. Περιλαμβάνει όλους τους αστερισμούς του Βόρειου και Νότιου Ημισφαιρίου και αποτελεί την «αλφαβήτα» του προσανατολισμού και της αναγνώρισης όλων των αστερισμών. Παράλληλα, μας βοηθά στην εύρεση και στον τρόπο παρατήρησης των ουράνιων αντικειμένων έξω και πέρα από το ηλιακό μας σύστημα (σμήνη αστέρων, νεφελωμάτων, γαλαξιών κ.ά.)

Όλα τα σχέδια και οι αστροχάρτες των αστερισμών είναι εξ ολοκλήρου πρωτότυπα και σχεδιασμένα στην Ελλάδα με την επιστημονική ακρίβεια και πληρότητα που απαιτείται. Η χρονοβόρα σχεδίαση του κάθε αστερισμού αποτελεί μοναδικό έργο γραφιστικής τέχνης. Ο χρόνος υλοποίησης του συνολικού έργου ξεπέρασε τους 18 μήνες με πλήρη εργασία.

Το «Βιβλίο του Νυχτερινού Ουρανού» είναι μοναδικό στο είδος του και ο κόσμος το αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή με τις καλύτερες αξιολογήσεις, τις οποίες μπορείτε να διαβάσετε εδώ: https://planitario.gr/gr/to-biblio-toy-nyxterinoy-oyranoyegxeiridio-astroparatirisis.html

-Τα μελλοντικά σχέδια του Ομίλου ποια είναι;
Με επιμονή και πάθος, θα συνεχίσουμε να δραστηριοποιούμαστε στο Νομό Μεσσηνίας και να βοηθούμε στη διάχυση των επιστημών και ειδικότερα της Αστρονομίας. Οι προγραμματισμένες δράσεις μας είναι οι διαλέξεις για μαθητές στη Δημόσια Βιβλιοθήκη, ο κύκλος σεμιναρίων για μαθητές από 13 έως 17 ετών  που είναι προγραμματισμένος για τέλη Ιουνίου, οι μηνιαίες εξορμήσεις με τηλεσκόπια, οι αστροβραδιές σε Γυμνάσια-Λύκεια της πόλης μας και οι συναντήσεις των μελών του ομίλου μας. Βεβαίως, το καλοκαίρι θα υπάρχει η δυνατότητα να συμμετέχουμε ή να συνδιοργανώσουμε εκδηλώσεις προς όφελος των συμπολιτών μας. Καλούμε όλους τους φίλους της Αστρονομίας-Αστροφυσικής και των Φυσικών Επιστημών γενικότερα που διαμένουν στην περιοχή της Μεσσηνίας να έρθουν σε επαφή με εμάς και να ενώσουμε τις δυνάμεις μας. Είναι χαρά μας να μοιραστούμε τις γνώσεις μας και την αγάπη μας για τη μητέρα των επιστημών, Αστρονομία.

Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση