Μετά την απόφαση της νέας κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών να επιβάλει δασμούς 30% στις εισαγωγές προϊόντων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εντείνεται η ανησυχία στον ελληνικό εξαγωγικό κόσμο – και ιδίως στον τομέα του ελαιολάδου.
Στη Μεσσηνία, όπου το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο αποτελεί βασικό πυλώνα της τοπικής οικονομίας και σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν, ο προβληματισμός είναι διάχυτος. Τα τελευταία χρόνια η ελληνική παρουσία στην αμερικανική αγορά είχε παρουσιάσει ανοδική πορεία, γεγονός που δημιουργούσε προσδοκίες για περαιτέρω διείσδυση.
Συνιστά ψυχραιμία ο Γ. Γκούμας
Όπως δήλωσε στο «Θάρρος» ο κ. Γιώργος Γκούμας, στέλεχος με εμπειρία στο χώρο των εξαγωγών και πρόεδρος της μεσσηνιακής εταιρείας Agrexpo, η απόφαση των ΗΠΑ φέρνει νέα δεδομένα: «Τα τελευταία χρόνια υπήρξε σημαντική αύξηση των εξαγωγών μας στις ΗΠΑ και μια ευοίωνη προοπτική για το ελαιόλαδο στη συγκεκριμένη αγορά. Όμως, με την επιβολή των δασμών, το ελληνικό προϊόν κινδυνεύει να χάσει την ανταγωνιστικότητά του, κυρίως απέναντι σε ελαιόλαδα από τη Βόρεια Αφρική, όπως της Τυνησίας και του Μαρόκου, αλλά και από την Τουρκία».
Παρότι η είδηση έχει προκαλέσει ανησυχία στους παραγωγούς και τις εξαγωγικές εταιρείες, ο κ. Γκούμας καλεί σε μετριοπάθεια και ψυχραιμία, σημειώνοντας πως η επίδραση, αν και υπαρκτή, είναι περιορισμένη: «Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ δεν ξεπερνούν το 17% του συνόλου των εξαγωγών των ελληνικών τυποποιημένων ελαιολάδων. Συνεπώς, δεν πρέπει να κινδυνολογούμε εις βάρος του προϊόντος και των παραγωγών. Η αγορά των ΗΠΑ είναι σημαντική, αλλά όχι η μοναδική».
Στο διπλωματικό επίπεδο, οι πιθανότητες για αναθεώρηση της απόφασης κρίνονται περιορισμένες. Ωστόσο, ο ίδιος εκφράζει την ελπίδα ότι οι τελικοί δασμοί που θα επιβληθούν ίσως είναι ηπιότεροι από το αρχικό σχέδιο.
«Η ψυχραιμία είναι απαραίτητη. Οι παραγωγοί έχουν ήδη πληγεί από τη συνεχιζόμενη πτώση των τιμών. Αυτό που προέχει τώρα είναι να μην επιτρέψουμε στον πανικό να αποσταθεροποιήσει έναν τόσο κρίσιμο κλάδο», καταλήγει.
Ενίσχυση της εξωστρέφειας
Το ζήτημα επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη επέκτασης της παρουσίας του ελληνικού ελαιολάδου σε νέες αγορές και την ενίσχυση της εξωστρέφειας με στοχευμένες δράσεις προβολής και πιστοποίησης ποιότητας.
Αν και η απόφαση των ΗΠΑ δημιουργεί πιέσεις, αποτελεί και υπενθύμιση ότι η διεθνής αγορά απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό και ευελιξία, ώστε το ελληνικό ελαιόλαδο να συνεχίσει να κατέχει τη θέση που του αξίζει στον παγκόσμιο χάρτη.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΒΕ και των εξαγωγικών συνεταιρισμών, οι ΗΠΑ απορροφούν περίπου το 15–20% των εξαγωγών τυποποιημένου ελληνικού ελαιολάδου, είτε απευθείας είτε μέσω επανεξαγωγών κατόπιν επανεμφιάλωσης από τρίτες χώρες, κυρίως την Ιταλία. Την τελευταία πενταετία, μάλιστα, πολλές ελληνικές εταιρείες έχουν επενδύσει στην απευθείας τοποθέτηση επώνυμων, πιστοποιημένων προϊόντων σε αλυσίδες λιανεμπορίου, delicatessen και δίκτυα διανομής στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με χθεσινά δημοσιεύματα, μετά τις ανακοινώσεις για τους δασμούς, αναλυτές του κλάδου επισημαίνουν πως η αύξηση του κόστους ενδέχεται να οδηγήσει σε μείωση των παραγγελιών κατά 30% έως και 50% στο δεύτερο εξάμηνο του 2025, ενώ οι μικρότερες επιχειρήσεις που δε διαθέτουν οργανωμένο δίκτυο ή δυνατότητα απορρόφησης του επιπλέον κόστους, κινδυνεύουν να χάσουν οριστικά τη θέση τους στην αγορά.
Το «στοίχημα» για τους Έλληνες παραγωγούς και τους εξαγωγείς είναι η προσπάθεια εξαίρεσης του ελαιολάδου από το καθεστώς των επιπλέον δασμών και, ως εκ τούτου, ασκούνται πιέσεις προς το ελληνικό υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και την Κομισιόν.
Της Βίκυς Βετουλάκη
