Ένα ακόμη ουσιαστικό βήμα προς την κατεύθυνση της περιβαλλοντικής αποκατάστασης φαίνεται να σημειώνεται στην Πελοπόννησο, με την ένταξη χρηματοδότησης για την αποκατάσταση δύο ανενεργών Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), στις θέσεις «Πλάτωμα» του Δήμου Τρίπολης και «Σπαρτέας» στο Δήμο Ανατολικής Μάνης. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 3.500.000 ευρώ, με συγχρηματοδότηση από το Τομεακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΥΠΕΝ και το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης».
Η εξέλιξη αυτή, την οποία χαιρέτισε με δημόσια δήλωσή του ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Δημήτρης Πτωχός, εντάσσεται – σύμφωνα με το επίσημο αφήγημα – σε ένα ευρύτερο σχέδιο για τη μετάβαση της Περιφέρειας σε ένα πρότυπο ολοκληρωμένης διαχείρισης αποβλήτων. Ο ίδιος έκανε λόγο για έργα «ευθύνης απέναντι στις επόμενες γενιές», σε συνδυασμό με την εφαρμογή του έργου ΣΔΙΤ για τα απορρίμματα και την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ύψους 65 εκατ. ευρώ.
Όμως, την ώρα που χρηματοδοτούνται έργα αποκατάστασης ΧΑΔΑ σε Τρίπολη και Μάνη, η Καλαμάτα παραμένει όμηρος της πιο ενεργής και επικίνδυνης χωματερής της Περιφέρειας. Αναφερόμαστε, βεβαίως, στη Μαραθόλακκα. Παρά τις επανειλημμένες δεσμεύσεις για παύση λειτουργίας και αποκατάσταση, η κατάσταση δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά. Απορρίμματα υπάρχουν εδώ και χρόνια και οι αναθυμιάσεις –ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες– φτάνουν μέχρι τις παρυφές της πόλης.
Η ΧΑΔΑ της Μαραθόλακκας λειτουργεί ως ένα σύγχρονο περιβαλλοντικό παράδοξο: ενώ επίσημα τη χαρακτήριζαν ως «προσωρινή λύση», στην πράξη έγινε μόνιμη. Και όσο μένει έτσι, υπονομεύει κάθε σχέδιο, κάθε πολιτική και κάθε φιλοδοξία για βιώσιμη ανάπτυξη.
Γιατί η Καλαμάτα είναι εκτός σχεδίου;
Το εύλογο ερώτημα που τίθεται, ακόμα και από στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είναι απλό: γιατί να αποκαθίστανται ανενεργές ΧΑΔΑ σε άλλους νομούς και να μην εντάσσεται σε αντίστοιχο χρηματοδοτικό πλαίσιο η Μαραθόλακκα; Ποιοι σχεδιάζουν χωρίς να περιλαμβάνουν το μεγαλύτερο Δήμο της Περιφέρειας; Και γιατί εδώ η κατάσταση αφήνεται να σέρνεται – μεταφέροντας το πρόβλημα στις πλάτες των κατοίκων και του φυσικού περιβάλλοντος;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιβάλει ήδη πρόστιμα στην Ελλάδα για τη διατήρηση παράνομων ή ανεξέλεγκτων ΧΑΔΑ. Κάθε ενεργή τέτοια περίπτωση δεν είναι μόνο τοπικό πρόβλημα. Είναι κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, χαμένη ευκαιρία για ευρωπαϊκή αξιοπιστία και μαχαιριά στο περιβαλλοντικό αφήγημα που θέλει να προβάλλει η χώρα.
Αν η Πελοπόννησος θέλει πράγματι να γίνει “πρότυπο”, τότε θα πρέπει να πάψει να διατηρεί περιοχές δύο ταχυτήτων. Η περιβαλλοντική αποκατάσταση δεν μπορεί να γίνεται με βάση το ποιος Δήμος έχει ώριμη μελέτη ή πιο “πρόθυμους” εταίρους. Πρέπει να γίνεται με βάση το ποιος κινδυνεύει περισσότερο και ποιος υποφέρει περισσότερο.
Η Μαραθόλακκα είναι μια πληγή που δεν μπορεί άλλο να κρύβεται κάτω από το επικοινωνιακό χαλί. Όσο υπάρχει, διαψεύδει κάθε εξαγγελία περί «καθαρής Πελοποννήσου». Και όσο δεν αποκαθίσταται, εκθέτει όχι μόνο το Δήμο Καλαμάτας, αλλά ολόκληρη την Περιφέρεια και το υπουργείο Περιβάλλοντος. Γιατί, τελικά, καμία “πράσινη ανάπτυξη” δεν μπορεί να χτιστεί πάνω σε ένα βουνό από σκουπίδια.
