Με απόφαση που υπέγραψε η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, καθορίζονται οι νέες προϋποθέσεις για την απαλλαγή από τα δίδακτρα στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) για το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026. Η ρύθμιση αφορά τους φοιτητές που πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά και ακαδημαϊκά κριτήρια, ενισχύοντας την πρόσβαση στη μεταπτυχιακή εκπαίδευση για όσους έχουν περιορισμένη οικονομική δυνατότητα.
Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, καθορίζονται τα ανώτατα όρια ετήσιου φορολογητέου εισοδήματος τα οποία θα λαμβάνονται υπόψη για την απαλλαγή από τα δίδακτρα σε Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.), όπως προβλέπει το άρθρο 86 του νόμου 4957/2022.*
Τα νέα εισοδηματικά όρια
Η απαλλαγή από τα δίδακτρα προβλέπεται για φοιτητές των οποίων:
- Ατομικό φορολογητέο εισόδημα: δεν υπερβαίνει τα 10.850 € (από 10.050 € πέρυσι).
- Οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα: δεν ξεπερνά τα 7.595 € (από 7.035 € πέρυσι).
Τα ποσά αυτά βασίζονται στο εθνικό διάμεσο ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα όπως ορίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ.
Παραδείγματα εισοδημάτων και δικαιούχων απαλλαγής
| Κατηγορία φοιτητή | Εισόδημα (μέσος όρος τελευταίων 2 ετών) | Δικαιούται απαλλαγή; | Σχόλιο |
|---|---|---|---|
| Άγαμος, 24 ετών, μέλος οικογένειας | 6.000 € οικογενειακό | ΝΑΙ | Κάτω από το 70% του διαμέσου (6.664 €) |
| Άγαμος, 25 ετών, μέλος οικογένειας | 7.200 € οικογενειακό | ΟΧΙ | Ξεπερνά το όριο (6.664 €) |
| Άγαμος, 28 ετών | 9.000 € ατομικό | ΝΑΙ | Κάτω από το 100% του διαμέσου (9.520 €) |
| Άγαμος, 28 ετών | 11.000 € ατομικό | ΟΧΙ | Πάνω από το όριο |
| Έγγαμος, 30 ετών, ζευγάρι | 9.200 € κοινό εισόδημα | ΝΑΙ | Κάτω από 9.520 € |
| Έγγαμος, 30 ετών, ζευγάρι | 12.000 € κοινό εισόδημα | ΟΧΙ | Υπερβαίνει το όριο |
| Άγαμος, 23 ετών, τέκνο πολύτεκνης οικογένειας | 7.100 € οικογενειακό | ΜΕΡΙΚΗ (50%) | Ανάμεσα σε 70%-100% του διαμέσου (6.664–9.520 €) |
| Φοιτητής με υποτροφία άλλης πηγής | Οποιοδήποτε εισόδημα | ΟΧΙ | Δεν δικαιούται απαλλαγή αν ήδη λαμβάνει υποτροφία |
Προϋπόθεση αριστείας
Η οικονομική αδυναμία από μόνη της δεν αρκεί. Για να χορηγηθεί απαλλαγή απαιτείται:
- Βαθμός πτυχίου τουλάχιστον 7,5/10, όταν το ίδρυμα αξιολογεί σε δεκάβαθμη κλίμακα.
- Για τίτλους σπουδών εξωτερικού εφαρμόζεται αναλογικά το ίδιο κριτήριο με βάση την αντίστοιχη κλίμακα αξιολόγησης.
Ποιοι δικαιούνται απαλλαγή
- Νέοι έως 26 ετών: Εφόσον ο μέσος όρος του οικογενειακού εισοδήματος των δύο τελευταίων ετών δεν ξεπερνά το 70% του διαμέσου εισοδήματος (6.664 €).
- Φοιτητές άνω των 26 ετών: Εφόσον το ατομικό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το 100% του διαμέσου εισοδήματος (9.520 €).
- Έγγαμοι ή σε σύμφωνο συμβίωσης: Το εισόδημα του ζευγαριού δεν πρέπει να ξεπερνά επίσης τα 9.520 €.
Ειδικές κατηγορίες μερικής απαλλαγής
Όσοι προέρχονται από τρίτεκνες/πολύτεκνες οικογένειες, μονογονεϊκές οικογένειες, είναι ορφανοί, ή ανήκουν σε νοικοκυριό με άτομο με αναπηρία, μπορούν να αιτηθούν απαλλαγή 50% των διδάκτρων αν το οικογενειακό εισόδημα βρίσκεται μεταξύ 70% και 100% του διαμέσου εισοδήματος.
Περιορισμοί
- Η απαλλαγή παρέχεται μόνο για ένα ΠΜΣ ανά φοιτητή.
- Δεν μπορεί να υπερβεί το 30% των εγγεγραμμένων φοιτητών κάθε προγράμματος. Αν οι αιτήσεις είναι περισσότερες, οι δικαιούχοι επιλέγονται με βάση σειρά κατάταξης.
- Δεν δικαιούνται απαλλαγή όσοι λαμβάνουν υποτροφία από άλλη πηγή.
- Πολίτες τρίτων χωρών δεν μπορούν να αιτηθούν απαλλαγή.
Διαδικασία – Απαραίτητα δικαιολογητικά
Η αίτηση υποβάλλεται μετά την εισαγωγή στο ΠΜΣ και εξετάζεται από τη Συνέλευση του Τμήματος ή την Επιτροπή Σπουδών.
Απαιτούνται:
- Αίτηση/υπεύθυνη δήλωση.
- Τίτλος σπουδών (για έλεγχο βαθμολογίας).
- Φορολογικές δηλώσεις (Ε1, εκκαθαριστικά, ΕΝΦΙΑ).
- Πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης.
- Ιατρική γνωμάτευση ΚΕΠΑ (αν αφορά αναπηρία).
- Ληξιαρχικές πράξεις ή διαζευκτήρια (όπου εφαρμόζεται).
Τι σημαίνει στην πράξη
Η αύξηση των εισοδηματικών ορίων σε σχέση με πέρυσι διευρύνει τον αριθμό των φοιτητών που μπορούν να επωφεληθούν, σε μια περίοδο που το κόστος ζωής και τα δίδακτρα σε πολλά ΠΜΣ αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα. Ωστόσο, το «φίλτρο» του 30% των εγγεγραμμένων φοιτητών και η προϋπόθεση αριστείας περιορίζουν τον τελικό αριθμό των δικαιούχων.
* Άρθρο 86, του ν.4957/2022 (Α΄ 141) Δικαίωμα δωρεάν φοίτησης σε Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών με τέλη φοίτησης Υποτροφίες
1. Εγγεγραμμένοι φοιτητές Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) δύνανται να φοιτούν δωρεάν σε Π.Μ.Σ., αν προβλέπεται η καταβολή τελών φοίτησης, εφόσον πληρούν τα οικονομικά ή κοινωνικά κριτήρια του παρόντος. Προϋπόθεση για τη χορήγηση του δικαιώματος δωρεάν φοίτησης λόγω οικονομικών ή κοινωνικών κριτηρίων είναι η πλήρωση προϋποθέσεων αριστείας κατά τον πρώτο κύκλο σπουδών, που αντιστοιχεί κατ’ ελάχιστον στην κατοχή βαθμού ίσου ή ανώτερου του επτάμιση με άριστα στα δέκα (7,5/10), εφόσον η αξιολόγηση στον βασικό τίτλο σπουδών που προσκομίζεται για την εισαγωγή στο Π.Μ.Σ. έχει πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τη δεκάβαθμη κλίμακα αξιολόγησης Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) της ημεδαπής, άλλως το κριτήριο αυτό εφαρμόζεται αναλογικά σύμφωνα με την εκάστοτε κλίμακα αξιολόγησης, εφόσον ο προσκομιζόμενος τίτλος σπουδών έχει χορηγηθεί από Ίδρυμα της αλλοδαπής.
2. Ο συνολικός αριθμός των φοιτητών που φοιτούν δωρεάν δεν δύναται να υπερβαίνει τον αριθμό που αντιστοιχεί στο τριάντα τοις εκατό (30%) του συνόλου των εγγεγραμμένων φοιτητών ανά ακαδημαϊκό έτος. Αν, κατά τον αριθμητικό υπολογισμό του αριθμού των δικαιούχων απαλλαγής από τα τέλη φοίτησης προκύπτει δεκαδικός αριθμός, γίνεται στρογγυλοποίηση στην πλησιέστερη ακέραιη μονάδα. Αν ο αριθμός των δικαιούχων απαλλαγής υπερβαίνει το ποσοστό της παρούσας, οι δικαιούχοι επιλέγονται με σειρά φθίνουσας κατάταξης έως τη συμπλήρωση του αριθμού.
3. Η υποβολή των αιτήσεων για τη δωρεάν φοίτηση ανά Π.Μ.Σ. σύμφωνα με το παρόν πραγματοποιείται μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας εισδοχής των φοιτητών στο Π.Μ.Σ.
4. Δικαίωμα δωρεάν φοίτησης έχει ο φοιτητής του Π.Μ.Σ. που πληροί την προϋπόθεση της παρ. 1, εφόσον ισχύουν τα ακόλουθα κριτήρια: α) ο μέσος όρος του αθροίσματος των φορολογητέων εισοδημάτων των δύο (2) τελευταίων οικονομικών ετών του συνόλου των μελών της οικογένειας του αιτούντος την απαλλαγή από τα τέλη φοίτησης, ήτοι του ίδιου του αιτούντος, των γονέων του, ανεξαρτήτως αν κάνουν κοινή ή χωριστή φορολογική δήλωση, και των αδελφών του έως είκοσι έξι (26) ετών, εφόσον είναι άγαμοι και έχουν ίδιο φορολογητέο εισόδημα κατά την έννοια του άρθρου 7 του ν. 4172/2013 (Α’ 167), δεν υπερβαίνει το εβδομήντα τοις εκατό (70%) του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), αν ο αιτών δεν έχει συμπληρώσει το εικοστό έκτο (26ο) έτος της ηλικίας του και είναι άγαμος ή δεν έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, β) ο μέσος όρος του ατομικού φορολογητέου εισοδήματος των δύο (2) τελευταίων οικονομικών ετών του αιτούντος δεν υπερβαίνει το εκατό τοις εκατό (100%) του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., αν ο αιτών έχει συμπληρώσει το 26ο έτος της ηλικίας του, γ) ο μέσος όρος του αθροίσματος του φορολογητέου εισοδήματος των δύο (2) τελευταίων οικονομικών ετών του αιτούντος την απαλλαγή από τέλη φοίτησης και του ή της συζύγου ή συμβιούντος του, εφόσον είναι έγγαμος ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, ανεξαρτήτως αν υποβάλλουν κοινή ή χωριστή φορολογική δήλωση, δεν υπερβαίνει το εκατό τοις εκατό (100%) του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ.
5. Αν ο αιτών την απαλλαγή δεν έχει συμπληρώσει το 26ο έτος της ηλικίας του και είναι τέκνο τρίτεκνης ή πολύτεκνης οικογένειας ή τέκνο άγαμου γονέα ή ορφανός τουλάχιστον από έναν (1) γονέα ή άτομο με αναπηρία ή μέλος νοικοκυριού με άτομο με αναπηρία δύναται να αιτηθεί την απαλλαγή κατά το ήμισυ (50%) από την υποχρέωση καταβολής τελών φοίτησης, εφόσον ο μέσος όρος στην περ. α) της παρ. 4 υπερβαίνει το εβδομήντα τοις εκατό (70%) και δεν υπερβαίνει το εκατό τοις εκατό (100%) του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος.
6. Η εξέταση των κριτηρίων περί απαλλαγής από τα τέλη φοίτησης πραγματοποιείται από τη Συνέλευση του Τμήματος σε περίπτωση μονοτμηματικού Π.Μ.Σ. ή την Επιτροπή Προγράμματος Σπουδών, σε περίπτωση διατμηματικού ή διιδρυματικού Π.Μ.Σ. αντίστοιχα και εκδίδεται αιτιολογημένη απόφαση περί αποδοχής ή απόρριψης της αίτησης.
7. Η δυνατότητα απαλλαγής από την υποχρέωση καταβολής τελών φοίτησης παρέχεται αποκλειστικά για τη φοίτηση σε ένα (1) Π.Μ.Σ. που οργανώνεται από Α.Ε.Ι. της ημεδαπής.
8. Το παρόν δεν εφαρμόζεται σε πολίτες τρίτων χωρών.
