Για έναν περίπου αιώνα, και συγκεκριμένα από το έτος 1945, η εορτή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, αποτελεί, για την Μεσσηνία, όχι απλά μία ακόμη εκκλησιαστική εορτή, αλλά “εορτών εορτή, και πανήγυρις πανηγύρεων”, αφού η Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας αξιώθηκε να έχει, τους χρόνους αυτούς, τρεις Ποιμενάρχες οι οποίοι φέρουν το όνομα του Ιερού Χρυσοστόμου.
Αναμφίβολα ο Ιερός Χρυσόστομος αποτέλεσε στους αιώνες, υπόδειγμα αφιερώσεως στην ποιμαντική διακονία, κοσμώντας με το έργο, την ηθική και τη διδασκαλία του την Εκκλησία. Στη μοναχική του ζωή ασκήθηκε με περισυλλογή, αυτοεξέταση και προσευχή. Όλη του η ζωή ήταν αφιερωμένη στη θυσία και στην προσφορά. Έστρεψε την προσοχή του στην άσκηση της φιλανθρωπίας περιθάλποντας στους κόλπους της Εκκλησίας όσους είχαν ανάγκη.
Μεγάλη σημασία είχε για τον Ιερό Χρυσόστομο η Παιδεία. Έλεγε ότι σκοπός της Παιδείας είναι η μετάληψη αγιότητας και ότι πρέπει να αποβλέπει στη διόρθωση και όχι στην τιμωρία.
Στα πρότυπα βήματα αυτού του μεγάλου αγίου βάδισαν και οι δύο τελευταίοι και συνεχίζει να βαδίζει και ο νυν Ποιμενάρχης της Μεσσηνίας.
Ο Χρυσόστομος ο Α’ (Δασκαλάκης) προέστη της τοπικής Εκκλησίας από το 1945 έως το 1961, σε δύσκολες και μεταβατικές εποχές τόσο για την Ελλαδική Εκκλησία, όσο και για την ελληνική κοινωνία.
Ο αεικίνητος Δεσπότης, ο Δεσπότης των έργων και της αγάπης προς το ταλαιπωρημένο από την Κατοχή και τον εμφύλιο σπαραγμό, ποίμνιό του, υπήρξε άξιος διάδοχος του πάτρωνος αγίου του και εφάρμοσε τους λόγους του Αποστόλου Παύλου: «χαίρειν μετά των χαιρόντων και κλαίειν μετά των κλαιόντων».
Θεματοφύλακας και τηρητής των ιερών παραδόσεων της Ορθοδοξίας, υπήρξε ταπεινός εργάτης του Ευαγγελίου και επεδίωκε να χαρίσει την χαρά στον πονεμένο συνάνθρωπο, χωρίς καμμία προβολή. Έκανε πράξη τα διδάγματα της Ορθοδόξου πίστεως δείχνοντας, όπως οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, ότι ο θεολογικός λόγος διαχρονικώς πρέπει εμπράκτως να βοηθά τον άνθρωπο, αφού προβλήματα υπάρχουν σε όλες τις εποχές. Ο Χρυσόστομος Δασκαλάκης υπήρξε έργω και λόγω προφητικός, αφού έκανε πράξη τους λόγους, που θα γράψει πενήντα περίπου έτη αργότερα, ο μετέπειτα αναλαβών την διαποίμανση της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας Σεβ. Μητροπολίτης Χρυσόστομος Γ’ (Σαββάτος): «Ο ορθόδοξος θεολογικός λόγος, μέσα στην τεράστια κοινωνική και οικονομική κρίση που μαστίζει την ανθρωπότητα, πρέπει να προβάλλει την Εκκλησία ως θεσμό που στέκεται στο πλευρό των καταπιεσμένων και των πτωχών, που δραστηριοποιείται ολοκληρωτικά με στόχο την ανακούφιση και την σωτηρία του σημερινού και προβληματισμένου ανθρώπου» .
Μας επιβεβαιώνει και ο πρώην Παραμυθίας Τίτος: «Ο Χρυσόστομος Δασκαλάκης αφήκεν εποχήν δι’ όσων θαυμαστών έργων επετέλεσε. Το όνομα αυτού θ’ αναγραφή εις τας δέλτους της Εκκλησιαστικής Ιστορίας. Ούτος υπήρξε μεγάλη εκκλησιαστική μορφή, απαράμιλλος εις πίστιν, αγάπην και ένθεον ζήλον προς την Εκκλησίαν του Σωτήρος Χριστού, υπέροχος πνευματικός ηγέτης, ποιμάνας το θεοσεβές αυτού ποίμνιον θεοφιλώς».
Ήταν Κυριακή του Θωμά, 16 Απριλίου 1961, όταν οι καμπάνες της Μεσσηνίας ηχούσαν χαρμόσυνα για την έναρξη του Όρθρου. Μετά από λίγη ώρα όμως τις χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες, διαδέχθηκαν οι πένθιμες ενημερώνοντας το χριστεπώνυμο πλήρωμα της τοπικής Εκκλησίας ότι ο Μεσσηνίας Χρυσόστομος Δασκαλάκης, αιφνιδίως και αώρως, “επλήρωσε το κοινόν του βίου χρέος”.
Το πένθος του λαού της Μεσσηνίας, από την απώλεια του μακαριστού Χρυσοστόμου του Α’ (Δασκαλάκη), ήλθε να απαλύνει η εκλογή του Μητροπολίτου Μεσσηνίας Χρυσοστόμου Β’ (Θέμελη) του από Θαυμακού. Η δράση και η ποιμαντική προσφορά του μακαριστού Μητροπολίτου ως Ποιμενάρχου της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, αλλά και ως Επισκόπου Θαυμακού, Βοηθού στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών, έχει αποτυπωθεί “χρυσοίς γράμμασι”, στην νεώτερη Εκκλησιαστική Ιστορία.
Επιτέλεσε σημαντικό έργο στην Μητρόπολη Μεσσηνίας σε μια εποχή κατά την οποία οι κάτοικοι της επαρχίας αυτής αντιμετώπιζαν σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Ανασυγκρότησε τα Εκκλησιαστικά Φιλανθρωπικά Ιδρύματα και Κληροδοτήματα. Αναζωογόνησε το θείο κήρυγμα και οργάνωσε Κατηχητικά Σχολεία σε όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις της Μεσσηνίας. Ανήγειρε Κέντρο Νεότητας στην Καλαμάτα και πολλές ενοριακές Στέγες. Αναστήλωσε και συντήρησε τις Ιερές Μονές και μερίμνησε για την καταγραφή και έκδοση της ιστορικής τους διαδρομής και των κειμηλίων τους. Ίδρυσε το Εκκλησιαστικό Μουσείο και Αρχείο όπου συγκέντρωσε ιερές εικόνες, έγγραφα και άλλα κειμήλια της Μητροπόλεώς του καθώς επίσης και Βιβλιοθήκη. Προήδρευσε σε πλείστα Διοικητικά Συμβούλια πνευματικού φιλανθρωπικού και κοινωνικού σκοπού. Σημαντική υπήρξε η προσφορά του στην τοπική κοινωνία κατά την περίοδο των σεισμών του Σεπτεμβρίου 1986 και κυρίως μετά από αυτούς, με την καθημερινή παρουσία του πνευματική, ηθική και κυρίως υλική στους σεισμοπλήκτους Μεσσηνίους και με την αναστήλωση, ανέγερση πολλών σεισμοπλήκτων Ναών, Ιδρυμάτων και Μονών.
Υπήρξε φιλάνθρωπος Ιεράρχης και η προσφορά του στον αναγκεμένο λαό της Μεσσηνίας υπήρξε αρκετά μεγάλη. «Εξέχουσα και πολυτάλαντος προσωπικότης, εργατικός και ασκητικός στην βιοτή του, ιδιαίτερη εκκλησιαστική παρουσία και αυστηρός τηρητής των ιδεωδών και των κανόνων…» . Η εκκλησιαστική δράση του αναγνωρίστηκε από πολλούς Ιεράρχες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζεται ως ο “Πρύτανης” της Ιεραρχίας.
Τρίτος κατά σειρά, Μητροπολίτης Μεσσηνίας, φερώνυμος του Ιερού Χρυσοστόμου, και όχι τυχαία, ο κατά τα τελευταία δεκαοκτώ έτη Ποιμενάρχης μας κ. Χρυσόστομος Γ’ (Σαββάτος), τον Ποιμένα που θέτει “την ψυχήν αυτού υπέρ των προβάτων”, τον Απόστολο, Διδάσκαλο και Ευαγγελιστή της Αγάπης και του Ήθους του Χρυσορρήμονος πατρός.
Είναι ο οδηγός και σημαιοφόρος της προσφοράς και της θυσίας υπέρ των άλλων. Είναι ο όντως Χρυσόστομος, ο διαλλακτικός, ο συνεκτικός και ο δυναμικός εκφραστής του Ορθοδόξου Λόγου και Πνεύματος, ο διδάσκαλος της Ιεράς Επιστήμης, ο οποίος δεν στέκεται στις περγαμηνές που τον συνοδεύουν, ούτε στις επευφημίες που του προσφέρουμε, αλλά όντας συνειδητοποιημένος Άνθρωπος πάνω απ’ όλα, αγωνίζεται και αγωνιά, για όλους και για όλα. Είναι η λαμπάδα η άσβεστος που φωτίζει τα σκοτεινά μονοπάτια των πνευματικών μας αναζητήσεων.
Άπαντες λοιπόν οι υπ’ αὐτού οδηγούμενοι και φωτιζόμενοι, κληρικοί και λαϊκοί, μικροί και μεγάλοι, αναφωνούμε προς τον Δεσπότην και Θεόν, τους εν σκηναίς Δικαίων Χρυσόστομον Α’ και Χρυσόστομον Β’ ανάπαυε εις αιώνας αιώνων, τον δε Χρυσόστομον Γ’ κράτυνε, στήριξον και “χάρισαι ταις ἁγίαις σου Εκκλησίαις εν ειρήνη, σώον, έντιμον, υγιά μακροημερεύοντα και ορθοτομούντα τον λόγον της σης αληθείας”.
Του Αρχιμανδρίτου Φιλίππου Χαμαργιά
Πρωτοσυγκέλλου Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας
