Τα Ανθεστήρια πρωτοεμφανίστηκαν στη νεοελληνική Αθήνα το 1911, χάρη στη ρομαντική πρωτοβουλία της πρωτοπόρου φεμινίστριας Καλλιρρόης Παρρέν και του νεοσύστατου Λυκείου των Ελληνίδων.
Επρόκειτο για μια προσπάθεια επιστροφής στις ρίζες και στα ιδανικά της ελληνικής φυλής μέσα από την αναβίωση των αρχαίων Ανθεστηρίων, μιας από τις παλαιότερες διονυσιακές γιορτές για την άνοιξη.
Με αφορμή την υποδοχή της Πρωτομαγιάς οργανώθηκαν στο Ζάππειο γιορτές με παραδοσιακούς χορούς, φορεσιές και μουσική. Οι εκδηλώσεις δεν επαναλήφθηκαν λόγω των Βαλκανικών Πολέμων. Η ανάμνησή τους, όμως, έμεινε ζωντανή και το 1937 οργανώθηκε η πρώτη έκθεση ανθέων στην Κηφισιά, η οποία, μετά από μια μακρά παύση λόγω της Κατοχής και των δύσκολων μετακατοχικών χρόνων, ανασυστήθηκε το 1956.
Η Καλαμάτα, όπως και άλλες επαρχιακές πόλεις, αγκάλιασε με θέρμη το θεσμό των Ανθεστηρίων, δίνοντάς του την προσωπική της σφραγίδα. Το ιστορικό της γένεσής τους ξεκινά το 1959, όταν στο πλαίσιο ενός συνεδρίου του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) στο Ηράκλειο της Κρήτης, με θέμα την τουριστική ανάπτυξη της νότιας Ελλάδας, ο πρόεδρος της Περιηγητικής Λέσχης Καλαμάτας, γιατρός Κων. Βασιλάκης, πρότεινε τη θέσπιση ανθεστήριων εορτών στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα.
Η ιδέα έγινε δεκτή με ενθουσιασμό και την επόμενη ακριβώς χρονιά ο Δήμος Καλαμάτας σε συνεργασία με την Περιηγητική Λέσχη οργάνωσαν στο κάστρο των Βιλλεαρδουίνων μια πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της πόλης έκθεση λουλουδιών. Φιλοδοξία των οργανωτών ήταν η εκδήλωση να εξελιχθεί σε θεσμό με πανελλήνια προβολή, εφάμιλλη των αντίστοιχων εκθέσεων ανθέων σε Κηφισιά, Πάτρα και αλλού. Υπήρχε διάχυτη η προσδοκία ότι ο θεσμός θα συνέβαλε αποφασιστικά στην οικονομική άνθιση του τόπου μέσω της τόνωσης του τουριστικού ενδιαφέροντος, αλλά και της ανάπτυξης της ανθοκαλλιέργειας.
Από το 1961, συμμετείχε στους συνδιοργανωτές και η Διεύθυνση Γεωργίας Μεσσηνίας. Έκτοτε και μέχρι το 1967, οι Καλαματιανοί υποδέχονταν την άνοιξη εορταστικά.
Το 1977, ύστερα από σιωπή δέκα ετών, ανοίγει ο δεύτερος κύκλος των Ανθεστηρίων. Τότε συστήνεται ο Σύλλογος «Ανθεστήρια Καλαμάτας» που το επόμενο έτος μετονομάζεται σε «Ανθεστήρια Μεσσηνίας». Ως χώρος της Έκθεσης επιλέγεται το ευρύχωρο Άλσος του Λιμενικού Ταμείου στην Παραλία. Στόχος είναι η Έκθεση να διευρυνθεί και να δοθεί έμφαση στον εμποροβιομηχανικό χαρακτήρα της. Πράγματι, η Έκθεση Ανθέων γίνεται Ανθοκομική-Γεωργική (με την παρουσίαση και γεωργικών μηχανημάτων το 1978), και αργότερα Ανθοκομική-Μεικτή-Γενική Έκθεση Μεσσηνίας. Ο Σύλλογος των Ανθεστηρίων, με πρωτεργάτη την πρόεδρό του Μαρία Αντωνακοπούλου, αλλά και τη διαρκή συμπαράσταση του Δήμου Καλαμάτας και άλλων κατά καιρούς φορέων (υπουργείου Γεωργίας, Διεύθυνσης Δασών, Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου, ΕΟΜΜΕΧ), εργάστηκε με ζήλο για τη συνέχιση και ανάπτυξη του θεσμού.
Έπειτα από μία δεκαετία περίπου αδράνειας, το 2012 σημειώθηκε μια δεύτερη προσπάθεια αναβίωσης της διοργάνωσης από το Δήμο Καλαμάτας. Στο Δημοτικό Κεντρικό Πάρκο (Σιδηροδρόμων) φιλοξενείται έκθεση λουλουδιών και λαμβάνουν χώρα πολλές παράλληλες εκδηλώσεις. Τα Ανθεστήρια, ένας θεσμός συνυφασμένος με την ιστορία της πόλης για μισό περίπου αιώνα, ακόμη ελπίζει…
ΠΗΓΗ: Η Καλαμάτα μέσα από το φακό του Χρήστου Αλειφέρη 1937-1974. Την έκδοση επιμελήθηκαν η προϊσταμένη των ΓΑΚ Μεσσηνίας Αναστασία Μηλίτση-Νίκα και η Σταυρούλα Βερράρου.
Η ιστορία των Ανθεστηρίων στην Καλαμάτα (φωτογραφίες)
