Για πρώτη φορά τέθηκε το θέμα με επίσημο τρόπο το 2011. Όπως είχε ανακοινώσει ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ιωάννης Τέντες, όλα τα αναγκαία μέτρα για να μην καταλαμβάνεται όλη η έκταση των παραλιών από ομπρέλες, ξαπλώστρες, κανό, σκάφη αναψυχής, θαλάσσια ποδήλατα κ.λπ., θα λάβει η Ανωτάτη Εισαγγελία.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά συνηθισμένη πρακτική στις ελληνικές παραλίες, με τις ξαπλώστρες, τις ομπρέλες και τα υπόλοιπα ενοικιαζόμενα είδη αναψυχής να καλύπτουν κάθε εκατοστό του γιαλού, με αποτέλεσμα να μη βρίσκουν χώρο όσοι δε θέλουν να πληρώσουν για αυτά.
Όπως επισήμανε ο εισαγγελέας, η «κατάληψη» αυτή είναι παράνομη.
«Είναι γνωστή σε όλους η τάση να καταλαμβάνεται από τον εκμεταλλευτή εκ των προτέρων και, μάλιστα, εν πολλοίς με μόνιμες εγκαταστάσεις, ολόκληρος αιγιαλός με ομπρέλες, ξαπλώστρες, σκάφη κ.λπ., σε τρόπο ώστε να αποκλείεται εντελώς τμήμα του κοινού, που δεν επιθυμεί να κάνει χρήση των, επ’ ανταλλάγματι, υπηρεσιών του παραχωρησιούχου, από τη χρήση του κοινόχρηστου αγαθού», είχε δηλώσει ο κ. Τέντες, προσθέτοντας ότι «αυτές οι πρακτικές είναι ασφαλώς παράνομες».
Εκείνη η δήλωση είχε μείνει μόνο σαν παρατήρηση, καθώς το φαινόμενο δεν εξέλειψε.
Τα πάνω-κάτω φέρνει, όμως, το Συμβούλιο της Επικρατείας στη χρήση των παραλιών! Το Ε’ τμήμα του ΣτΕ με την 646/2015 απόφασή του έκρινε παράνομη τη μαζική παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας στους ΟΤΑ. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι ανήκουν στη δημόσια κτήση και προορίζονται για άμεση εξυπηρέτηση των πολιτών. Η απόφαση αυτή βάζει… μπουρλότο στο σχεδιασμό των Δήμων που εκμεταλλεύονταν τις παραλίες, αλλά ταυτόχρονα αφήνει κι ένα μεγάλο κενό στην αξιοποίηση, στη φύλαξη και στην εν γένει προστασία των ακτών. Δεν έχουν γίνει πολλές λεπτομέρειες γνωστές για την υπόθεση, ωστόσο το Ε’ τμήμα παραπέμπει την υπόθεση στην Ολομέλεια του Συμβουλίου, η οποία και θα κρίνει οριστικά την υπόθεση που έφτασε στο ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας έπειτα από προσφυγή που είχε κάνει… πριν από 4 χρόνια ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών!
Τι συνέβη
Την αίτηση ακύρωσης είχε υποβάλει ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών το 2009 και το δικαστήριο δέχτηκε τη συνέχιση της δίκης, καθώς η προσβαλλόμενη ΚΥΑ είχε αντικατασταθεί με όμοιες το 2013 και 2014.
Στο σκεπτικό του, το δικαστήριο καθιστά σαφές ότι στα κοινόχρηστα πράγματα περιλαμβάνονται ο αιγιαλός και η παραλία, τα οποία ανήκουν στη δημόσια κτήση και προορίζονται για την άμεση εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού, ο οποίος συνίσταται στην κοινοχρησία τους.
Σε συνδυασμό, δε, με τις διατάξεις του Ν. 2971/2001 για την προστασία του οικοσυστήματος των παράκτιων ζωνών, η παραχώρηση δικαιωμάτων απλής χρήσης στους ΟΤΑ επιτρέπεται για την άσκηση δραστηριοτήτων οι οποίες είναι ήπιες και συμβατές με τον προορισμό τους ως κοινόχρηστων μόνο κατά περίπτωση και μεμονωμένα και αφού προηγηθεί λεπτομερής και εξατομικευμένη κρίση της διοίκησης.
Το δικαστήριο κρίνει πως η ΚΥΑ είναι παράνομη σε δύο σημεία: Το πρώτο αφορά “στη συλλήβδην παραχώρηση με την προσβαλλόμενη ΚΥΑ του συνόλου των αιγιαλών της χώρας στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ που βρίσκεται εκτός των ορίων της εξουσιοδοτήσεως της παρ. 5 του άρθρου 13 του Ν. 2971/2001”. Παράλληλα, λόγω της μεγάλης σημασίας του παράκτιου χώρου ως στοιχείου του φυσικού περιβάλλοντος, κατά τον παραπάνω νόμο η αρμοδιότητα παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας ανήκει και στον υπουργό Περιβάλλοντος, από κοινού με τους υπουργούς Οικονομικών και Εσωτερικών.
Το δεύτερο συνδέεται με την παραχώρηση της εκμετάλλευσης από τους ΟΤΑ σε τρίτους. Όπως τεκμηριώνεται στην απόφαση, “η έγκριση των υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών για την περαιτέρω μεταβίβαση σε τρίτους του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας εκ μέρους των ΟΤΑ ως παραχωρησιούχων χορηγείται κατά περίπτωση, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του νομοθέτη για την προστασία των παράκτιων οικοσυστημάτων που κινδυνεύουν από την υπερεκμετάλλευση και να διαφυλαχθεί η κοινοχρησία τους, δεδομένου άλλωστε πως δε νοείται συλλήβδην εκ των προτέρων έγκριση εκ μέρους των αρμόδιων υπουργών μεταβιβάσεων που θα χωρίσουν μελλοντικά. Τούτο διότι, αφενός έτσι απεμπολούν την αρμοδιότητα ασκήσεως εποπτείας επί των πράξεων των ΟΤΑ, ενώ ταυτόχρονα θέτουν σε διακινδύνευση τα παράκτια οικοσυστήματα.
Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης
