Στα πολλά που έχει γράψει ο Καρλ Μαρξ υπάρχει κι ένα κομμάτι που λέει κάτι αληθινά σωστό: «ότι τα ιδανικά μετριούνται με την ικανότητα να τα κάνουμε πράξη, αφού δεν μπορούμε να ζούμε μόνο με διαμαρτυρίες».
Για να δούμε την κατάσταση που επικρατεί στη Ναυαρίνου και στο παραλιακό μας τμήμα, από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο. Κυκλοφοριακό κομφούζιο, ηχορύπανση, αδιάβατα έως ανύπαρκτα πεζοδρόμια, γερασμένο πράσινο, «θάλασσα» τραπεζοκαθισμάτων, άθλιες και παράνομες κατασκευές.
Για όλα αυτά οι Δημοτικές Αρχές της Καλαμάτας δεν έχουν κάνει τίποτα το σημαντικό. Μόνο κάποιους πειραματισμούς που οδήγησαν σε αποτυχία. Όλες, όμως, θέλουν ένα άλλο παραλιακό τμήμα, αλλά με διάφορα προσχήματα και δικαιολογίες αφήνουν τα πράγματα όπως είναι. Άντε να κάνουν κάποια αισθητικά μερεμέτια.
Κι όμως, σε μια εποχή που το αυτοκίνητο εξοστρακίζεται από την πόλη, εμείς επιμένουμε να βρίσκουμε δικαιολογίες. Αδιάνοικτες κάθετοι οδοί, κλειστή η οδός Κρήτης, συμφέροντα διαφόρων κοινωνικών ομάδων, κρατάμε τη «βιτρίνα» της πόλης στην κατάσταση που βλέπουμε καθημερινά.
Προχθές, στο Δημαρχείο, έγινε μια τύπου διαβούλευση για το μέλλον της παραλιακής ζώνης. Στα τέλη Μαΐου. Πάντως, το σύνολο των παρευρισκομένων, από το δήμαρχο Παναγιώτη Νίκα μέχρι φορείς και εκπροσώπους δημοτικών παρατάξεων, συμφώνησαν ότι χρειάζεται σοβαρή μελέτη, η οποία θα υλοποιηθεί όποτε, ώστε να προχωρήσουμε σε αλλαγές.
Ο κ. Νίκας παραδέχτηκε ότι στο μέλλον η Ναυαρίνου δεν μπορεί να λειτουργεί όπως σήμερα. Επανέλαβε, ωστόσο, ότι αλλαγές τώρα δεν μπορούν να γίνουν και πρέπει να προηγηθεί η παράδοση της περιμετρικής οδού και η ολοκλήρωση της διάνοιξης της Κρήτης, για την οποία, όμως, σημείωσε απαιτούνται περίπου 50.000.000 ευρώ, που δεν υπάρχουν.
Εξήγγειλε δε την ανάθεση εκπόνησης κυκλοφοριακής μελέτης για όλη την πόλη, αμέσως μόλις παραδοθεί η περιμετρική οδός, κάτι που εκτίμησε ότι θα γίνει τους επόμενους μήνες.
Αυτό που θα αλλάξει φέτος στο παραλιακό τμήμα, σχολίασε, είναι η παράδοση του προσήνεμου μόλου (γνωστό ως «χιλιόμετρο») για τις βόλτες του κόσμου, η αναβάθμιση του μικρού πάρκου στο χώρο κάτω από το «Πανελλήνιον», η αύξηση των θέσεων στάθμευσης μέσα στο λιμάνι, η λειτουργία και φέτος χώρου στάθμευσης στο Δημοτικό Στάδιο, η ανάπλαση της πλατείας στην Ανάσταση, έργο που περιλαμβάνει και την ανύψωση της επιφάνειας του δρόμου μπροστά από το ναό.
Ο εντεταλμένος για το κυκλοφοριακό δημοτικός σύμβουλος, Δημήτρης Δημόπουλος, σημείωσε επίσης ότι βεβιασμένες αλλαγές στην Παραλία μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα σε επιχειρήσεις στο κέντρο της πόλης, σε χάσιμο θέσεων εργασίας, σε μείωση της αξίας των ακινήτων, αλλά και σε πιθανή ερημοποίηση της ίδιας της Παραλίας.
Ο διοικητής της Τροχαίας, Ηλίας Αξιωτόπουλος, τόνισε ότι η Υπηρεσία του δεν μπορεί να αποφανθεί επί προτάσεων και ιδεών και πως για να παρουσιάσει τις θέσεις της η Τροχαία, χρειάζεται να έχει συγκεκριμένες αποφάσεις για το τι θα αλλάξει στη Ναυαρίνου.
Ο εκπρόσωπος του Κεντρικού Λιμεναρχείου Καλαμάτας τόνισε ότι το λιμάνι ακολουθεί πορεία ανάπτυξης και γι’ αυτό είναι επιβεβλημένο να υπάρχει το οδικό δίκτυο που συνδέει άμεσα το κέντρο της πόλης με αυτό.
Ο εκπρόσωπος των ιδιοκτητών ταξί, Παναγιώτης Γιαννακόπουλος, τάχθηκε «υπέρ των ανοιχτών και όχι των κλειστών δρόμων».
Ο εκπρόσωπος του Αστικού ΚΤΕΛ, Χρήστος Μουστρούχος, τόνισε ότι δεν πρέπει να αλλάξει κάτι φέτος, πρόσθεσε όμως ότι ο φορέας που εκπροσωπεί δεν είναι αντίθετος με αλλαγές που στηρίζονται σε μελέτες ειδικών.
Ο εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Επαγγελματικών, Βιοτεχνικών και Εμπορικών Σωματείων Καλαμάτας τόνισε ότι πρέπει πρώτα να λειτουργήσει ο περιμετρικός της Καλαμάτας και με βάση τις αλλαγές που θα επιφέρει αυτός στο κυκλοφοριακό, να αποφασιστούν ενδεχόμενες αλλαγές στη λειτουργία της Ναυαρίνου.
Ο Ανδρέας Ζαγάκος, πρόεδρος του Συλλόγου Ιδιοκτητών Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος, τόνισε ότι ο φορέας που εκπροσωπεί δε βλέπει τα θέματα με συντεχνιακή άποψη, αλλά προτάσσει το γενικό καλό. Υπογράμμισε ότι οι αλλαγές που χρειάζεται να γίνουν στη Ναυαρίνου είναι πολιτικό θέμα, για το οποίο πρέπει να αποφασίσει το Δημοτικό Συμβούλιο, έχοντας βέβαια ζητήσει τις προτάσεις των ειδικών.
Επιπλέον, τόνισε ότι το μέλλον της Καλαμάτας έρχεται από τη θάλασσα, αλλά και ότι όταν η λειτουργία μιας πόλης προσαρμόζεται στο αυτοκίνητο, τότε υποβαθμίζεται η ποιότητα ζωής και ακολουθεί η καταστροφή.
Ο πρόεδρος του Σωματείου Ξενοδοχοϋπαλλήλων, Κωνσταντίνος Ανδριανόπουλος, τόνισε ότι είναι ανάγκη να κληθούν οι ειδικοί να καταθέσουν τις προτάσεις τους, ενώ σχολίασε ότι η Παραλία αποτελεί «ένα ακατέργαστο διαμάντι, το οποίο όμως η πόλη συνεχίζει να κρατάει στο σεντούκι της».
Ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας, Μανώλης Μάκαρης, ζήτησε να καλέσει ο Δήμος τα ενδιαφερόμενα γραφεία, ώστε να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους για τη λειτουργία της Ναυαρίνου.
Ο ίδιος τόνισε ότι η πρόταση που έχει κατατεθεί, για την πεζοδρόμηση του τμήματος από την Ηρώων μέχρι την Καρακούση, έχει θετικά στοιχεία. Επίσης, επέκρινε τον εισηγητή Δημήτρη Δημόπουλο, τονίζοντας ότι δεν έχει λογική το να μη γίνονται παρεμβάσεις σε μια περιοχή με το επιχείρημα ότι ενδεχομένως θα θιγούν συμφέροντα σε μια άλλη. Μάλιστα, την επόμενη ημέρα, χθες δηλαδή, χαρακτήρισε την όλη συζήτηση ως μία «σικέ διαβούλευση προειλημμένων μη αποφάσεων. Τίποτα δεν αλλάζει για φέτος στη Ναυαρίνου… Άλλωστε, πώς θα μπορούσε να αλλάξει τελευταία στιγμή; Το χειρότερο, όμως, είναι ότι η συγκεκριμένη Δημοτική Αρχή δεν έχει την πολιτική βούληση να δει το μακροπρόθεσμο όφελος της πόλης».
Ο επικεφαλής της «Ανεξάρτητης Συμμαχίας», Μιχάλης Αντωνόπουλος, τόνισε ότι λείπει το όραμα από τη Δημοτική Αρχή για τη Ναυαρίνου και πως ακριβώς γι’ αυτό το λόγο δεν έχει προχωρήσει και στις διανοίξεις των κάθετων δρόμων, ώστε να μπορούν να γίνουν αλλαγές στη λειτουργία της. Ο ίδιος σημείωσε ότι η μονοδρόμηση της Ναυαρίνου με κυκλική ροή είναι μια πρόταση με πλεονεκτήματα.
Ο επικεφαλής της «Ελληνικής Δράσης», Γιώργος Δημητρούλιας, ζήτησε δημοψήφισμα, ώστε να αποφασίσει ο κόσμος για τη λειτουργία της Ναυαρίνου. Κυρίως, όμως, τόνισε ότι αυτό που πρέπει πρώτα να αποφασιστεί είναι ο χαρακτήρας που θα έχει, αν θα είναι δηλαδή μια περιοχή κατοικίας ή εμπορικής λειτουργίας ή διασκέδασης κ.λπ.
Ο διευθυντής της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, Βασίλης Τζαμουράνης, πρότεινε την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων που θα αποτρέπουν τη χρήση της Ναυαρίνου, τουλάχιστον όσους δεν είναι ανάγκη να τη χρησιμοποιήσουν.
Χαρακτηριστικά σημείωσε ότι χρειάζεται να τοποθετηθεί σήμανση στη Λυκούργου και στους φωτεινούς σηματοδότες μεταξύ Ναυαρίνου και Καρακούση, που θα προτείνει στους οδηγούς να κινηθούν στην Κρήτης αντί της παραλιακής οδού. Πρότεινε ακόμη να πυκνώσουν οι διαβάσεις πεζών στη Ναυαρίνου, κάτι που θα αποθαρρύνει τους ευσυνείδητους οδηγούς να χρησιμοποιούν αυτή την οδό αντί της Κρήτης.
Η προϊσταμένη του Τμήματος Μελετών του Δήμου, Βασιλική Κυβέλου, τάχθηκε εμμέσως υπέρ της μείωσης της κίνησης των αυτοκινήτων στη Ναυαρίνου.
Ακολούθησαν τοποθετήσεις και από δημοτικούς συμβούλους της μείζονος μειοψηφίας, όπως ο Σταμάτης Μπεχράκης, που υπαινίχθηκε ότι η Δημοτική Αρχή αποφεύγει τον ουσιαστικό διάλογο για το ζήτημα, ο Παναγιώτης Αλούπης, που κατηγόρησε τη Δημοτική Αρχή για κοντόφθαλμη λογική και ο Στάθης Σταματόπουλος, που υποστήριξε ότι ο διάλογος που διοργάνωσε η Δημοτική Αρχή είναι προσχηματικός.
Οι… συνήγοροι του διαβόλου (1)
Εν πρώτοις, εάν η αντιπολίτευση νοιάζεται αληθινά για τη Ναυαρίνου, δε… σηκώνει το θέμα στο τέλος Μαΐου. Έπρεπε να επιμείνει η διαβούλευση να έχει ξεκινήσει μήνες πριν. Και όχι μόνο αυτό. Θα έπρεπε να έχει διοργανώσει μία τουλάχιστον ημερίδα για το θέμα.
Σε κάθε περίπτωση, η κατάσταση στη Ναυαρίνου έχει φτάσει στο μη παρέκει και όλα αυτά που πρέπει να γίνουν, είναι γιατί πουθενά δεν είναι γραμμένο ότι «δεν πρέπει να πειράζουμε ό,τι λειτουργεί», αφού πιστεύουμε πλέον ότι αυτά που κάποτε λειτουργούσαν, σήμερα δε λειτουργούν πια.
Με λίγα λόγια, η άλλοτε αποδεκτή λογική «παίρνω το αυτοκίνητό μου για να μετακινηθώ στην πόλη» δεν είναι πλέον βιώσιμη, ούτε καν σε χώρες με ακλόνητη αυτοκινητιστική κουλτούρα.
Από εκεί και πέρα, δεν μπορεί να έχει ο χ, ψ, ζ «άποψη», αν ένα δημόσιο έργο, το οποίο έχει ξεκινήσει ως όραμα, παραδεκτό από όλους, ένα έργο το οποίο, στο κάτω κάτω, ακολουθεί αυτό που είναι πλέον αυτονόητο σε άλλες ελληνικές και ευρωπαϊκές πόλεις, είναι ένα έργο που δεν μπορεί να υλοποιηθεί. Δεν μπορεί, έτσι εύκολα, να δηλώνει κάποιος, ιδιαίτερα ο μη ειδικός, ότι αν υπάρξουν παρεμβάσεις στη Ναυαρίνου, «θα προκληθεί κυκλοφοριακή συμφόρηση» ή ότι οι παρεμβάσεις που απαιτούνται είναι αντιοικονομικές»!
Σαφώς, η κριτική για θέματα δημόσιου χώρου είναι απαραίτητη. Είναι αναμενόμενο κάποιοι να διαφωνούν, αν και όχι πάντα για εμφανείς λόγους. Ακόμα και μια κριτική που επιδιώκει να μετατοπίσει το ζήτημα από μια «στενή» οπτική αστικού σχεδιασμού και να το δει σε ένα ευρύτερο κοινωνικό-πολιτικό-ιδεολογικό πλαίσιο, σπάνια (δυστυχώς) είναι καινοτόμα και ριζοσπαστική. Συνήθως καταλήγει να αναπαράγει μια σειρά από παλιομοδίτικα και χιλιοειπωμένα κλισέ.
Το αν θα πετύχουν ή όχι οι παρεμβάσεις στη Ναυαρίνου μένει να αποδειχθεί. Υπάρχει άφθονη διεθνής εμπειρία που μας λέει ότι η πιθανότητα επιτυχίας είναι μεγάλη. Κανένας, βέβαια, δεν μπορεί να δει τη μελλοντική εξέλιξη με ακρίβεια. Στην Πολεοδομία δεν μπορούν να γίνουν, εύκολα, προβλέψεις. Δεν πρέπει να περιμένουμε ότι ένα έργο θα λύσει όλα τα προβλήματα της παραλιακής ζώνης. Ούτε, όμως, να φοβόμαστε ότι ένα τέτοιο έργο θα την καταστρέψει.
Έχουν γίνει παρόμοιες παρεμβάσεις τα τελευταία χρόνια, με τεράστιες, πάλι, αντιδράσεις, οι οποίες λειτουργούν μια χαρά.
Το γεγονός ότι όλοι έχουμε άποψη για όλα, όλοι είμαστε κακόπιστοι απέναντι στους πάντες και τα πάντα, ενώ την ίδια στιγμή με μεγάλη ευκολία δίνουμε μεγάλες εξουσίες και αναθέτουμε σημαντικές ευθύνες σε άτομα που είναι προφανώς ανεπαρκή, αυτό είναι το χαρακτηριστικό μιας επαρχιώτικης λογικής.
Η κοινωνία μας οφείλει να δείχνει εμπιστοσύνη σε όσους έχουν την ειδική γνώση και εκπαίδευση, αυτούς που αναλαμβάνουν και την τελική ευθύνη. Και οι σύγχρονες κοινωνίες – για να είναι σύγχρονες – οφείλουν να μπορούν να αλλάζουν και να προοδεύουν. Προς ποια κατεύθυνση θα είναι αυτή η πρόοδος και ποια τα πρόσωπα που θα την προετοιμάσουν, αυτά είναι ζητήματα που μπορούμε και πρέπει να τα συζητάμε συλλογικά.
Το να υποστηρίζει, όμως, κάποιος, εν έτει 2015, ότι η πρόταση να γίνει η Ναυαρίνου ένας «πράσινος» δρόμος με έμφαση στον πεζό και τη φιλική σε αυτόν δημόσια συγκοινωνία θα είναι εκ των προτέρων μια αποτυχία, ακούγεται ελαφρώς σκοταδιστικό.
Οι συνήγοροι του διαβόλου (2)
Οι παρεμβάσεις στο παραλιακό τμήμα και στην οδό Ναυαρίνου είναι επιβλαβείς, διότι αποτελεί ένα πανάκριβο έργο, για να λειτουργήσει όπως πρέπει. Οι πόροι που θα απορροφήσει θα μπορούσαν να διοχετευτούν σε πιο ουσιαστικά δημόσια έργα. Ποια είναι αυτά τα έργα: αντιπλημμυρικά, διαχείριση απορριμμάτων, καλύτερες σχολικές μονάδες.
Στην Πολεοδομία δεν πρέπει να πειράζουμε ό,τι λειτουργεί. Η Ναυαρίνου, εκτός από κάποιες παρεμβάσεις που χρειάζεται μικρής κλίμακας, λειτουργεί. Αν αλλάξουν, εκτός του ότι θα προκληθεί κυκλοφοριακή συμφόρηση, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να μαραζώσει. Δηλαδή, να γίνει δυσλειτουργική.
Αναμφισβήτητα, πρέπει να διαπλατύνουμε όσα πεζοδρόμια μπορούν να διαπλατυνθούν (δεν μπορούμε να τα διαπλατύνουμε όλα), να κάνουμε δενδροφυτεύσεις και να εφαρμόσουμε τους νόμους για τα περιβόητα τραπεζάκια και τη στάθμευση τροχοφόρων.
Όσο για το «πράσινο» γενικώς και αορίστως, πιστεύω ότι πρόκειται για έμμονη ιδέα: οι Καλαματιανοί φλυαρούν και γκρινιάζουν για το πράσινο, αλλά, εν τέλει, το αποφεύγουν. Είτε διότι δεν είναι σωστά οργανωμένο είτε διότι προτιμούν να κάθονται στα προαναφερθέντα τραπεζάκια, που σπανίως βρίσκονται μέσα στο «πράσινο».
Οι Καλαματιανοί δεν μπορούν να γνωρίζουν σε βάθος ούτε τους πολεοδομικούς κανόνες ούτε τους πολεοδομικούς κινδύνους. Και όπως συμβαίνει με πολλές πρόσφατες ιδέες και αποφάσεις οι οποίες έχουν προπαγανδιστεί με τρομερή ένταση, θεωρούν ότι αν πεζοδρομηθεί ή μονοδρομηθεί η Ναυαρίνου θα γίνει πιο «ανθρώπινη» και οικολογική.
Η Ναυαρίνου είναι σχεδιασμένη ως ένας βασικός οδικός άξονας της πόλης, διαμπερούς διέλευσης. Η μετατροπή του σε κάτι άλλο ανατρέπει τις ιστορικές καταβολές της λειτουργίας και του συμβολισμού της ως λεωφόρου. Παράλληλα, θα δημιουργήσει σοβαρά κυκλοφοριακά προβλήματα στους γειτονικούς δρόμους.
Οι πόλεις δεν είναι μόνο τα κτήρια, τα οικοδομικά τετράγωνα και οι πλατείες. Τα προβλήματά τους δε λύνονται μόνο με αρχιτεκτονικές και κυκλοφοριακές παρεμβάσεις. Καλούμαστε να αποφασίσουμε τι λογής πόλη θέλουμε. Στην ουσία, τι λογής οικονομία και κοινωνία.
Υπάρχουν πολλά που μπορούν και πρέπει να γίνουν στη θέση της Ναυαρίνου: εκσυγχρονισμός του συγκοινωνιακού δικτύου, διαχείριση των σκουπιδιών, εφαρμογή των νόμων σχετικά με τα τραπεζοκαθίσματα, αποκαταστάσεις κτηρίων, αναπαλαιώσεις, ανακαινίσεις, ανάδειξη γλυπτών (όχι ηρωικών ανδριάντων και μακάβριων μνημείων), αφαίρεση διαφημιστικών επιγραφών, επισκευή πεζοδρομίων και οδοστρωμάτων. Κυρίως, χρειάζεται ανάπτυξη, θέσεις εργασίας, όχι ράβε-ξήλωνε, όχι νοοτροπία επαρχιακού συλλόγου.
Οι αντιρρήσεις δεν πρέπει να αποδίδονται στην άνευ όρων αποδοχή των τροχοφόρων στη ζωή της πόλης. Η αυτοκίνηση, ιδιαίτερα εκείνη των ΙΧ, πρέπει να περιοριστεί, για μια σειρά ευνόητους λόγους, και να ενθαρρυνθεί η κυκλοφορία των πεζών, χωρίς τους οποίους οι πόλεις πεθαίνουν. Αλλά η κάθε πόλη έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
