Όταν ο Διονύσης Σαββόπουλος έγραφε το 1983 το τραγούδι “Τον χειμώνα ετούτο άμα τον πηδήσαμε/ γι’ άλλα δέκα χρόνια άιντε καθαρίσαμε», δε γνώριζε πόσο δραματικά επίκαιροι θα ήταν οι στίχοι του το 2015!
Κι αυτό, διότι, όπως γράφαμε και χθες, δεν είναι να τους ζηλεύεις τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, γυναίκες και άντρες, καθώς προχθές είχαν ίσως την πιο δύσκολη δουλειά του κόσμου: ψηφίζοντας ένα κυβερνητικό πρόγραμμα που ούτε πιστεύουν ούτε βγαίνει, είναι σαν να θέλουν να τετραγωνίσουν τον κύκλο.
Τεχνικά, το τρίτο μνημόνιο είναι σίγουρα πιο ανώδυνο από τα προηγούμενα. Παρά το κύμα αγριοτήτων που συνεπιφέρει, η δημοσιονομική προσαρμογή είναι ηπιότερη, οι μειώσεις συντάξεων μικρότερες, τα χρήματα για επενδύσεις περισσότερα, η αναπροσαρμογή του χρέους πιο εφικτή.
Ο Αλέξης Τσίπρας έχει, λοιπόν, δίκιο, όταν λέει ότι απέσπασε περισσότερες παραχωρήσεις από τους δανειστές από ό,τι ο Αντώνης Σαμαράς, ή ότι εμπόδισε πολύ χειρότερα στις διαπραγματεύσεις του Ιουλίου.
Το κακό είναι ότι το τρίτο μνημόνιο δεν πάει μόνο του, αλλά προστίθεται στα προηγούμενα – δρα δηλαδή συσσωρευτικά. Η ελληνική οικονομία υφίσταται έτσι ένα τριπλό μνημονιακό σοκ – και όχι διπλό, όπως το 2012, ή μονό, όπως το 2010 – που θα τη μετατρέψει οριστικά σε κοινωνικά έρημη χώρα.
Ο έως πρότινος επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ, ομολογεί σε διάλεξή του στο Cass Business School ότι και το νέο, τρίτο, πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της Ελλάδας, αν και είναι καλύτερο από τα προηγούμενα, δε λύνει το πρόβλημα του χρέους και της οικονομικής ανάπτυξης και δε θα επιτύχει, εάν η χώρα επιβαρυνθεί με επιπλέον σκληρή λιτότητα.
Η εκτίμηση του Μπλανσάρ, ωστόσο, για τα χαρακτηριστικά του τρίτου μνημονίου, ότι δηλαδή είναι σχετικά καλύτερο από τα προηγούμενα, δίνει αποστομωτική απάντηση στο σύνολο των κομμάτων της αντιπολίτευσης, αριστερής και δεξιάς, τα οποία επιμένουν να ρητορεύουν περί «του χειρότερου μνημονίου» όλων των εποχών που θα φέρει τον Αρμαγεδδώνα».
Από την άλλη, η επισήμανσή του ότι η σκληρή λιτότητα αναπαράγει μαθηματικά την ύφεση και οδηγεί σε αδιέξοδο, επιτρέπει στην ελληνική κυβέρνηση να ενισχύσει τα επιχειρήματά της για την ανάγκη άμεσου ή έμμεσου κουρέματος του αβίωτου χρέους και τη σταδιακή απεμπλοκή από τις αντικοινωνικές προβλέψεις της νέας συμφωνίας.
Με όλα αυτά κατά νου η στρατηγική που επιλέγει η κυβέρνηση για τη μεγάλη αναπτυξιακή υπέρβαση – μια γραμμή υψηλού ρίσκου, που σφραγίστηκε προχθές τη νύχτα με την υπερψήφιση των προγραμματικών δηλώσεων και την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης από τη Βουλή – είναι μνημόνιο κόντρα στο… μνημόνιο με ταχεία εφαρμογή του φορολογικού και κοινωνικού σοκ των 48 προαπαιτούμενων.
Τρέχοντας να προλάβει το στοίχημα
Αντίπαλοί της είναι τα βαριά μέτρα, κυρίως φορολογικά, που η ίδια θα φέρει προς ψήφιση την άλλη εβδομάδα στο Κοινοβούλιο, μια αντιπολίτευση που παίρνει θέσεις μετωπικής σύγκρουσης υπό το βάρος της δικής της εσωστρέφειας, αλλά και οι συνεχιζόμενες αποσπασματικές και, ενίοτε, πρόχειρες υπουργικές εξαγγελίες (όπως, για παράδειγμα, τα νέο σίριαλ των ισοδύναμων για τον ΦΠΑ του 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση).
Με αυτά τα εύθραυστα δεδομένα, πρώτος και μείζων στόχος, όπως επανέλαβε ο πρωθυπουργός από το βήμα της Βουλής, είναι να κλείσει άμεσα, «εντός του επόμενου μήνα», η πρώτη αξιολόγηση, να ανακεφαλαιοποιηθούν οι τράπεζες και να ξεκινήσει η συζήτηση για τη μείωση του χρέους, με την προσδοκία διαμόρφωσης νέου, αναπτυξιακού και επενδυτικού κλίματος.
Το σχέδιο και το «καλό σενάριο» προβλέπει ότι με ανακεφαλαιοποιημένες τις τράπεζες και την απομείωση του χρέους, θ’ αρχίσει η στοιχειώδης, έστω, αποκατάσταση της ρευστότητας, τα capital controls θα χαλαρώσουν, θα διαμορφωθεί θετικό επενδυτικό κλίμα και η χώρα θα ανακτήσει την πρόσβαση στις αγορές.
«Μπορούμε στις αρχές του 2017 να ανακτήσουμε την πρόσβασή μας στις διεθνείς αγορές», είπε ο Αλέξης Τσίπρας δίνοντας το στίγμα, ενώ τους άξονες του εν λόγω σχεδίου παρουσίασε πιο αναλυτικά ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης.
Όπως είπε, οι «σταθμοί» της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης θα αποδεσμεύσουν πόρους για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, ρίχνοντας χρήμα στην πραγματική οικονομία, θα ανοίξουν το δρόμο για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, θα ενισχύσουν τις προοπτικές επιστροφής των καταθέσεων στις τράπεζες και θα οδηγήσουν σε χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων.
Εφόσον συμβούν όλα αυτά, ο Γιάννης Δραγασάκης είπε ότι μπορεί να υπάρξει βάσιμη προσδοκία για ανάκαμψη της οικονομίας, ακόμη κι από την άνοιξη του 2016, και έξοδο στις αγορές στο τέλος του επόμενου χρόνου ή στις αρχές του 2017.
Για να αρχίσει, ωστόσο, να τρέχει και- αν μη τι άλλο- να δοκιμαστεί αυτό το «καλό σενάριο», προηγουμένως, και μέσα στην επόμενη εβδομάδα, θα πρέπει να ψηφιστεί η λίστα των προαπαιτούμενων. Τα μέτρα θα πρέπει να έχουν ψηφιστεί έως τις 15 Οκτωβρίου, θα περάσουν με ένα νομοσχέδιο – σκούπα όπως επιβεβαίωσε η κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη.
Ήδη έχει ζητηθεί από τις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές των υπουργείων να παραδώσουν τα μέτρα που υποχρεούνται, με στόχο η κοινοβουλευτική διαδικασία να γίνει με τη διαδικασία του επείγοντος και όχι του κατεπείγοντος – δηλαδή, με σχετική άνεση χρόνου για κοινοβουλευτική συζήτηση και χωρίς να επαναληφθούν οι αμφιλεγόμενες διαδικασίες των μονοήμερων συνεδριάσεων του περασμένου καλοκαιριού.
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
*Το γκράφιτι είναι του καλλιτέχνη street art Γιώργου Δημουλά
Τον χειμώνα ετούτο άμα τον… πηδήσαμε
