ΟΠΩΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΚΑΙ ΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ
Την περασμένη Τρίτη δημοσιεύσαμε τα στοιχεία που εξέδωσε το υπουργείο Εσωτερικών σχετικά με τα δημογραφικά δεδομένα της Μεσσηνίας. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαρδιωτικά, αφού ο… ηλικιακός χρόνος του νομού δεν ανανεώνεται. Αντίθετα. Η περιοχή μας γερνάει όλο και περισσότερο κάθε χρόνο (σ.σ. η μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα από 55 χρόνων και άνω), οι θάνατοι είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις (2.073 έναντι 808 το 2015) και όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι φεύγουν από τη Μεσσηνία για να βρουν την τύχη τους στο εξωτερικό, αφού δεν μπορούμε να παράξουμε πλούτο για να φροντίσουμε τους ανθρώπους μας. Όλες οι παραπάνω διαπιστώσεις επιβεβαιώνονται και από στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών.
Σε χθεσινό αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της «Εφημερίδας των Συντακτών», που υπογράφει η Ιωάννα Σωτήρχου, αποδεικνύεται ότι η… ανατομία των δεικτών φτώχειας αποκαλύπτει όχι μόνο τη ραγδαία φτωχοποίηση των νέων και των παιδιών, αλλά και το συγκλονιστικό γεγονός ότι η Ελλάδα θα χάσει μία ακόμη γενιά: αυτή που δε θα γεννηθεί λόγω της οικονομικής αδυναμίας των ζευγαριών!
Κι όμως, ενίοτε οι αριθμοί
λένε την αλήθεια
Εμβαθύνοντας στους δείκτες της φτώχειας με τη βοήθεια του διευθυντή Ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) και δημογράφου Διονύση Μπαλούρδου, αναδύεται μια συγκλονιστική εικόνα, με επιμύθιο ότι αυτή την κρίση την πληρώνουν τα παιδιά και οι νέοι, δηλαδή το μέλλον της χώρας, αυτά που υπάρχουν, αλλά και μια γενιά που θα χαθεί, γιατί πολύ απλά δε θα… γεννηθεί, καθώς η κρίση προκαλεί μη αναστρέψιμες «βλάβες» στους δείκτες γονιμότητας.
Στο πλαίσιο αυτό, ένας άλλος παράγοντας που αποδεικνύει ότι οι νέοι αποτελούν θύματα της κρίσης προκύπτει από μια έρευνα του ευρωβαρόμετρου, που μελετά την επιθυμία τους να φύγουν για άλλη χώρα: με στοιχεία από το (μακρινό πλέον, όσον αφορά την εξέλιξη της οικονομικής κρίσης) 2011, το 37% των νέων επιθυμούν να φύγουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που βρισκόταν στο 25%.
Τι άλλο βρίσκει ο συνομιλητής μας «συγκλονιστικό»; Τη δύσκολη κατάσταση διαβίωσης μεγάλου μέρους του πληθυσμού, όταν μετράμε τους υλικούς δείκτες στέρησης.
Πρόκειται για 9 δείκτες που περιλαμβάνουν από αδυναμία πληρωμής λογαριασμών μέχρι τη δυνατότητα για διακοπές, ενώ η ακραία στέρηση προκύπτει όταν κάποιος στερείται περισσότερους από τέσσερις δείκτες.
Συγκεκριμένα: «Στην Ελλάδα τα παιδιά και οι νέοι 18-24 χρόνων είναι οι νέες ομάδες που βρίσκονται αντιμέτωπες με το κατώφλι της φτώχειας και πληρώνουν την κρίση, η οποία -όσο διαρκεί- τείνει να λάβει διαστάσεις χρόνιου φαινομένου. Και η κατάσταση αναμένεται να γίνει χειρότερη τα επόμενα χρόνια, καθώς καταρρέουν τα άτυπα δίκτυα αλληλεγγύης και η κοινωνική βοήθεια συρρικνώνεται, αντί να επεκτείνεται, λόγω των μέτρων», τονίζει στην «Εφ.Συν.» ο κ. Μπαλούρδος.
Άτεκνοι εξ ανάγκης
«Καθώς ο κίνδυνος φτώχειας φτάνει σε υψηλά επίπεδα, αποτελεί αποθαρρυντικό παράγοντα για τα ζευγάρια, που αναβάλλουν την απόκτηση παιδιών και αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο δείκτη γονιμότητας, ο οποίος ανέκοψε την ανοδική πορεία του το 2009, που ήταν 1,49 παιδιά ανά γυναίκα, προσεγγίζοντας το 2013 την τιμή 1,3 παιδιά ανά γυναίκα. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς οι γυναίκες αποκτούν παιδιά ολοένα και σε μεγαλύτερη ηλικία. Το ερώτημα είναι αν θα “προλάβουν” να αποκτήσουν τα παιδιά που πραγματικά θέλουν.
Από την άλλη, οι ειδικοί θεωρούν ορόσημο το όριο του 1,5 παιδιά ανά γυναίκα, επισημαίνοντας την “παγίδα της γονιμότητας”, που σημαίνει ότι όποιος περάσει κάτω από αυτό το όριο, δύσκολα μπορεί να ανατρέψει το δείκτη. Το δεύτερο όριο του 1,3 παιδιά ανά γυναίκα αποκαλείται χαμηλή γονιμότητα: είναι πια το όριο, όπου είναι δύσκολο να λάβεις μέτρα πολιτικής και να επηρεάσεις το δείκτη.
Είμαστε πραγματικά σε αδιέξοδο, καθώς -σύμφωνα με τους ειδικούς- καμία χώρα που έχει παγιδευτεί στη χαμηλή γονιμότητα δεν έχει επιστρέψει ξανά στο όριο του πάνω από 1,5 παιδιά ανά γυναίκα. Διαπιστώνω, λοιπόν, ότι οι δείκτες οικονομικής ύφεσης έχουν αρνητική συσχέτιση και επηρεάζουν τη νεολαία, διότι με τον αρνητικό δείκτη γονιμότητας χάνουμε μια γενιά παιδιών, των οποίων η γέννηση αναβάλλεται…», εξηγεί ο οικονομολόγος-δημογράφος συνομιλητής μας.
Επισημαίνει ότι δεν έχει μελετηθεί αρκετά η επίπτωση της κρίσης στη νεολαία, καθώς οι έρευνες για τη φτώχεια των νέων στην Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη είναι περιορισμένες, ενώ -με βάση τα στοιχεία που έχουμε- το 2013 το ποσοστό φτώχειας των νέων 18-24 χρόνων στην Ελλάδα ανήλθε στο «εξωφρενικό» –όπως το χαρακτήρισε– 34,1%.
Επιμέλεια: Αντώνης Πετρόγιαννης
