Τα χαμένα αναπτυξιακά λόγια και χρόνια…
Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει από τα πιο επίσημα περιφερειακά χείλη για τη “Μυθική Πελοπόννησο”, τις προσπάθειες για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού, το στόχο να γίνει η περιοχή μας υπόδειγμα αειφόρου ανάπτυξης; Ουκ έστιν αριθμός. Αν προσπαθήσει κάποιος να κάνει… ταμείο στις υποσχέσεις, τα αποτελέσματα είναι πενιχρά, αφού εκτός των άλλων το όλο εγχείρημα είναι ένα ιδεολόγημα, χωρίς συνεργάτες.
Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος προσπαθούν να το κάνουν πιο οργανωμένα. Μιλούν για τη μεγαλύτερη σύμπραξη φορέων και επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τομέα. Σ’ αυτή συμμετέχουν η Περιφέρεια, οι δήμοι, αγροτικοί συνεταιρισμοί, ομάδες παραγωγών, φορείς και επιχειρήσεις της βιομηχανίας, του εμπορίου, του τουρισμού και της εστίασης, ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, δημόσια ερευνητικά κέντρα και επιμελητήρια. Σκοπός η προώθηση των τοπικών αγροτικών προϊόντων στις εγχώριες και διεθνείς αγορές.
Βέβαια, θα μου πείτε “ωραία τα λόγια, ας δούμε και την πράξη”. Σωστό, αλλά τουλάχιστον αυτή η προσπάθεια φαίνεται να έχει καλύτερη εκκίνηση από αυτή της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Στο παιχνίδι των υποσχέσεων έχουν μπει εδώ και δεκαετίες οι εκάστοτε κυβερνήσεις μας, αλλά κι εκεί το μόνο που εισπράττουμε είναι…λόγια του αέρα.
Επειδή, όμως, τα τελευταία χρόνια ακούμε ξανά και ξανά για την ανάγκη ανάπτυξης του αγροτουρισμού και άλλων τέτοιων…όμορφων, ας δούμε τι έχουν κάνει εδώ και δεκαετίες οι γείτονές μας Ιταλοί στην Τοσκάνη.
Εκεί, με περίσσιο μεράκι και πολλή δουλειά, κατάφεραν να μετατρέψουν τη γη τους σε ένα παγκόσμια γνωστό αγροτουριστικό παράδεισο και ταυτόχρονα σε ένα διάσημο υπαίθριο μουσείο!
Να τι κάνει η Τοσκάνη!
Η περιοχή της Τοσκάνης, με πληθυσμό 3,8 εκατομμύρια κατοίκους και πρωτεύουσα την Φλωρεντία, βρίσκεται στη βορειοδυτική Ιταλία. Οι Τοσκανοί της υπαίθρου, όμως, αποφεύγουν κάθε ταύτιση με τους Φλωρεντινούς αριστοκράτες της πρωτεύουσάς τους. Η τοσκανική φιλοξενία, στα αγροκτήματα, κρατάει εδώ και αιώνες, από τότε που ταξιδιώτες, έμποροι και προσκυνητές έπρεπε να βρουν ένα καταφύγιο και λίγη τροφή κατά μήκος των διαδρομών τους. Αργότερα, τον 18ο αιώνα, η Τοσκάνη έγινε σημείο αναφοράς των οπαδών του ρομαντικού κινήματος, που ήθελαν να ανακαλύψουν το νόημα της φύσης. Παρόλα αυτά όμως, η τοσκανική ύπαιθρος περνούσε δύσκολες μέρες. Στα τέλη του 19ου αιώνα, η αγροτική κοινότητα δεν ήταν πλέον σε θέση να συντηρήσει τον εαυτό της, με αποτέλεσμα πολλά σπίτια και αγροκτήματα να εγκαταλείπονται από τους ιδιοκτήτες. Η κρίση της υπαίθρου άρχισε να γίνεται αισθητή σε ολόκληρη τη χώρα. Και όλοι γνώριζαν ότι, αν συνεχιζόταν, αυτή η κατάσταση θα προκαλούσε μόνιμες βλάβες στην κοινωνία, την οικονομία, την ιστορία και τον πολιτισμό της Ιταλίας. Κι εδώ δεν κολλάει το ρητό «Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα», γιατί οι Ιταλοί, την είχαν πράγματι πρώτα!
Ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη
Εκτός από την πολύτιμη γνώση, η εθνική κυβέρνηση είχε και την επιθυμία να διασώσει την ψυχή της χώρας, δηλαδή την αγροτική ζωή του τόπου. Έτσι, γεννήθηκε το όραμα της διατήρησης αλλά και της προώθησης της υψηλής κληρονομιάς του τόπου, της παράδοσης, των προϊόντων, αλλά κυρίως της στήριξης των ανθρώπων της επαρχίας. Το 1985 έγινε κάτι πολύ σημαντικό. Το κράτος αναγνώρισε επίσημα τον αγροτουρισμό, με εθνική νομοθεσία. Εφάρμοσε νέες κατευθυντήριες οδηγίες και κανονισμούς για κάθε περιφέρεια, για κάθε δραστηριότητα, για κάθε προϊόν. Να αναφέρουμε, επίσης, ότι η Ιταλία είναι η μόνη χώρα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ειδικούς νόμους που ρυθμίζουν τον αγροτουρισμό αυστηρά και μόνο ως «γεωργική δραστηριότητα».
Πράσινο οικονομικό θαύμα
Σήμερα στην Τοσκάνη και στις γύρω περιοχές της, συντελείται ένα οικονομικό θαύμα. Το θαύμα του αγροτουρισμού. Οι αγρότες της επαρχίας παραμένουν στη γη τους. Καλλιεργούν αμπέλια και παράγουν απίθανα κρασιά. Διακρίνονται όμως όχι μόνο σαν αγρότες, αλλά και σαν ιδιοκτήτες μικρών ή μεγάλων επιχειρήσεων αγροτουρισμού και άλλων εξειδικευμένων μονάδων. Μια επιτυχία που βασίζεται στην τεχνογνωσία αιώνων. Έδωσαν ζωή ακόμα και σε εγκαταλελειμμένα μοναστήρια, ιεροδιδασκαλεία, αγροικίες και επαύλεις. Μέσα στο μεσαιωνικό τους περιβάλλον, έφτιαξαν χώρους εστίασης υψηλού επιπέδου και ξενώνες. Στις υπαίθριες αγορές, έβγαλαν στο φως εκπληκτικά αντικείμενα της παραδοσιακής τέχνης. Επίσης, τα τελευταία 30 χρόνια, το φαινόμενο του αγροτουρισμού έχει συμβάλει σε μια ολοκληρωμένη αγροτική ανάπτυξη και αποτελεί μία από τις κύριες πηγές εισοδήματος για τους αγρότες. Οι φάρμες τους προσελκύουν εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο, σε περιοχές της χώρας που για χρόνια ήταν αγνοημένες, ακόμα και από τους ίδιους τους Ιταλούς. Το αποτέλεσμα; Μια ευάλωτη οικονομικά και απομονωμένη περιοχή, σήμερα ανθεί και συμβάλλει σημαντικά στην εθνική οικονομία της Ιταλίας.
Πάντα νέα και ελκυστική και έτοιμη να φιλοξενήσει
Σημαντικό είναι ότι η συντονισμένη και συνεχής πίεση από τον γεωργικό τομέα, οδήγησε το Εθνικό Κοινοβούλιο να εκδώσει το νόμο 730/1985 που αργότερα, το 1996, βελτιώθηκε με βάση την εμπειρία και έθεσε πιο συγκεκριμένα όρια στη γεωργική δραστηριότητα τουρισμού, όπως τον αριθμό δωματίων, αριθμό κλινών, αριθμό θέσεων στο εστιατόριο, την πηγή των πρώτων υλών για τα γεύματα που παρέχουν, κλπ. Επίσης, όρισε ότι η φορολογία του εισοδήματος θα διέπεται από τους ίδιους κανόνες με τις υπόλοιπες γεωργικές δραστηριότητες. Στη συνέχεια, οι 19 περιφέρειες της χώρας και οι δυο αυτόνομες επαρχίες, προσάρμοσαν τη νομοθεσία στις ιδιαιτερότητες της τοπικής γεωργίας, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές από τις τοπικές διοικήσεις δραστηριοποιούνται στην προώθηση του αγροτουρισμού. Δηλαδή, προωθούν γεωργικά προϊόντα, ειδικές τροφές, τυριά, κρασιά και ελαιόλαδο, στα κύρια τουριστικά κέντρα της χώρας και σε άλλες, μικρότερες επαρχιακές πόλεις. Μερικές από τις σημαντικές δράσεις τους είναι οι «Πόλεις της τρούφας», (1990), ο «Τουρισμός του Κρασιού» (1993), οι «Πόλεις του Ελαιόλαδου» (1994), οι «Δρόμοι του Κρασιού», (1999). Έτσι, κατάφεραν να διαχειριστούν, ακόμα και σε τοπικό επίπεδο, ένα ολόκληρο σύστημα με αγροκτήματα τα οποία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον τουρισμό της χώρας.
Επίσης, οι τοπικές αρχές, σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, προωθούν προϊόντα και υπηρεσίες της επικράτειάς τους με κάθε τρόπο. Συμμετέχουν ανελλιπώς σε εθνικές και διεθνείς εκθέσεις τουρισμού σε όλο τον κόσμο, έχουν συνδέσει τα τοπικά προϊόντα με τον πολιτισμό, έχουν αναπτύξει δίκτυα μονοπατιών, έχουν αποκαταστήσει φυσικές λίμνες και ποτάμια και έχουν αξιοποιήσει τις χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την εκπαίδευση κρατικών υπαλλήλων, αλλά και αγροτών. Με αυτά και άλλα πολλά η Τοσκάνη είναι πάντα νέα, ελκυστική και έτοιμη να υποδεχτεί τουρίστες από όλο τον κόσμο!
Υπάρχει κάτι από τα παραπάνω που δεν θα μπορούσαμε να τα κάνουμε και εμείς;
Όταν στην περιοχή μας κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας, οι «γείτονες» μας παραδίδουν μαθήματα ανάπτυξης…
