Ενιαίος «αρχαιολογικός δρόμος» Αρκαδίας – Μεσσηνίας – Ηλείας
Ως ιδέα δημιουργήθηκε και ξεκίνησε το 2004. Από τότε έως σήμερα έχουν γίνει κάποιες ενέργειες, χωρίς όμως να έχει πάρει ως θέμα τη διάσταση που πρέπει. Ο λόγος για το Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που θα περιλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα της Αρκαδίας, αλλά και σημαντικό κομμάτι της Μεσσηνίας που φτάνει μέχρι και το Διαβολίτσι.
Το Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής Κληρονομιάς «δανείζεται» το όνομά του από το αρχαίο έθνος των Αρκάδων. Στόχος είναι οι επισκέπτες να έχουν την ευκαιρία να συνδυάσουν την ξενάγηση σε σημαντικότατα μνημεία, όπως ο Ναός του Επικούριου Απόλλωνα, ο αρχαιολογικός χώρος των Κυπαρισσίων, η αρχαία Φιγαλεία, το μεταβυζαντινό Κάστρο της Καρύταινας και φυσικά το ίδιο το Λύκαιον Όρος, με εξερευνήσεις στο σπάνιας φυσικής ομορφιάς τοπίο της περιοχής.
Η περιοχή μελέτης έχει έκταση 670 τ.χιλ., εκτίθεται σε δύο περιφέρειες και τρεις νομούς. Μεσσηνίας, Ηλείας και Αρκαδίας. Πρόσφατα, το Δημοτικό Συμβούλιο Μεγαλόπολης, έλαβε απόφαση που αφορά τη δημιουργία του.
Μάλιστα, το θέμα αναμένεται να θιχθεί και στην αυριανή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου.
Από την Αριζόνα
Όλα ξεκίνησαν από τον καθηγητή Ελληνικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας, Ντέιβιντ Γκίλμαν Ρομάνο, ο οποίος βρέθηκε για πρώτη φορά στο Λύκαιο Όρος, όπου μελέτησε το αρχαίο στάδιο για τη διδακτορική του διατριβή.
Το 2004, ως αναγνωρισμένος πλέον αρχαιολόγος με ειδίκευση στους Ολυμπιακούς Αγώνες και τις απαρχές του Αθλητισμού, ο Ρομάνο επιστρέφει για να διευθύνει ένα μακροχρόνιο ερευνητικό πρόγραμμα με τη συμβολή του Πανεπιστημίου της Αριζόνας και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας, υπό την αιγίδα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών. Η ανασκαφή, που ξεκίνησε δύο χρόνια αργότερα, ήταν η πρώτη που πραγματοποιούνταν στο χώρο ύστερα από περίπου έναν αιώνα. Ίσως το σημαντικότερο από τα μέχρι τώρα συμπεράσματα των ερευνητών είναι πως η λατρεία του Δία στο Λύκαιον προηγείται της αντίστοιχης λατρείας στην Ολυμπία. Κατά συνέπεια, δεν αποκλείεται και τα περίφημα Αρχαία Λύκαια να προηγήθηκαν των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η επιλογή του ομηρικού όρου «Παρράσιο» δεν είναι καθόλου τυχαία: Ο καθηγητής Ρομάνο και η ομάδα του αναζητούσαν μία ουδέτερη φράση, που θα μπορούσε να συνδέσει τους κατοίκους ολόκληρης της περιοχής καταργώντας τα κατά καιρούς αμφισβητούμενα όρια μεταξύ των νομών.
Προστατευόμενο Τοπίο
Το Ίδρυμα που έχει συσταθεί για το Παρράσιο Πάρκο και έχει έδρα την Αριζόνα της Αμερικής, έστειλε τα προηγούμενα χρόνια επιστολή στον Περιφερειάρχη Πέτρο Τατούλη, ζητώντας του, να εγκρίνει το Περιφερειακό Συμβούλιο την σχετική μελέτη, προκειμένου να κηρυχτεί ως Προστατευόμενο Τοπίο.
Η μελέτη έχει συνταχθεί με τη συνεργασία του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Γεωπληροφορική» της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών, με επικεφαλής τους Δρ Κώστα Κασσιό και Δρ Δημήτρη Παπακωνσταντίνου και του Parrhasian Heritage Foundation, με τη συμβολή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας.
Η προσπάθεια του σχεδιασμού για τη δημιουργία του Πάρκου πλαισιώθηκε με την συνεργασία ελληνικών και ξένων Πανεπιστημίων και υποστηρίζεται από τις τοπικές κοινωνίες των περιοχών.
Το Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής Κληρονομιάς πληροί όλα τα θεσμικά κριτήρια για να ενταχθεί στην κατηγορία των Προστατευόμενων Τοπίων, διότι συνδυάζει μεγάλη οικολογική, γεωλογική, αισθητική και φυσικά πολιτισμική αξία και περιλαμβάνει εκτάσεις πρόσφορες για αναψυχή του κοινού
Στη μελέτη που έχει κατατεθεί από το Ίδρυμα, παρατίθενται αναλυτικά όλα τα στοιχεία και οι χάρτες, ενώ υπάρχει και γεωλογική χαρτογράφηση του Μονοπατιού του Πάνα (Άνω Καρυές – Νέδα). Τέλος, ιδιαίτερα τονίζεται ότι ο χαρακτηρισμός του Πάρκου ως Προστατευόμενο Τοπίο θα επιτρέψει:
– Τη δημιουργία ενός μοναδικού Αρχαιολογικού Πάρκου στην ευρύτερη περιοχή του Λυκαίου όρους, με εξαιρετικού ενδιαφέροντος Αρχαιολογικούς χώρους (Λύκαιο όρος, Αρχαίος Ιππόδρομος, Επικούρειος Απόλλων, Λυκόσουρα κλπ).
– Την προστασία ενός μοναδικού ορεινού τοπίου με εξαιρετική γεωμορφολογία, βλάστηση, ορατότητα και οικολογικά ενδιαφέρον.
– Την προστασία του τοπίου από επικείμενες δραστηριότητες που μπορούν να αλλοιώσουν τη φυσιογνωμία της ελληνικής υπαίθρου.
– Την ανάπτυξη ήπιας μορφής, πολιτιστικού τουρισμού, αγροτουρισμού και την ανάδειξη των ορεινών οικιστικών συνόλων.
– Την εξισορρόπηση από την καταστροφή τοπίου και περιβάλλοντος του οροπεδίου της Μεγαλόπολης.
Αναπτυξιακό εργαλείο
Πρόσφατα σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Μεγαλόπολης συζητήθηκε το θέμα και το ανέλυσε η κα Παναγιώτα Πάντζου, Αρχαιολόγος επίκουρος καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πατρών και μέλος του Ιδρύματος Παρράσιας Κληρονομιάς και της Ομάδας Σχεδιασμού του Πάρκου.
Όπως τονίστηκε σε αυτή τη συνεδρίαση, η θεσμοθέτηση του Παρράσιου Πάρκου, θα αποτελέσει για την περιοχή ένα μεγάλο αναπτυξιακό εργαλείο, αφού ο νόμος προβλέπει τρόπους αειφορικής διαχείρισης και με δεδομένη χρηματοδότηση.
Η κα Πάντζου τόνισε πως στόχος είναι η ενθάρρυνση των τοπικών κοινωνιών να ζουν και να εργάζονται μέσα στο Πάρκο, καθώς θα είναι μοναδικό για την ελληνική πραγματικότητα.
Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν συνολικά 20 Πάρκα Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
«Αυτό θα είναι το μοναδικό στην Ελλάδα, και μέσα στα όριά του θα περιλαμβάνει χωριά, αγροτικές εκτάσεις, πόλεις και φυσικά αυτά τα σημαντικά αποθέματα, τουριστικά και φυσικά. Και ελπίζουμε, ότι θα ενθαρρύνει τον παραδοσιακό τρόπο ζωής, τα παραδοσιακά προϊόντα και την περαιτέρω ανάπτυξή τους και τη δημιουργία επίσης οικιστικών προϊόντων και δημιουργιών. Μια οριστική ιδέα ότι με τη θεσμοθέτηση θα λειτουργήσει ως αναπτυξιακό εργαλείο, θα αναζωογονήσει την περιοχή και θα βοηθήσει τους κατοίκους, θα ενισχύσει την τοπική υπερηφάνεια και θα δώσει λόγους να μείνουν στην περιοχή. Η θεσμοθέτηση δεν θα φέρει απολύτως καμία δέσμευση ή απαγόρευση στην περιοχή. Οι υφιστάμενες δραστηριότητες θα συνεχίσουν και οι νέες θα ξεκινήσουν ακριβώς με το ίδιο σημερινό νόμιμο καθεστώς αδειοδότησης. Και είναι πολύ σημαντικό ότι οι κάτοικοι θα μπορούν να εμπλακούν σύμφωνα με το τι ορίζει η νομοθεσία, στη διαχείριση της περιοχής αυτής», εξήγησε η κα Πάντζου.
Μάλιστα, το Δημοτικό Συμβούλιο Μεγαλόπολης ενέκρινε ομόφωνα την υποβολή αιτήματος για τη δημιουργία του Παρράσιου Πάρκου Πολιτιστικής Κληρονομιάς και χαρακτηρισμό του, ως Προστατευόμενο Τοπίο της κατηγορίας 5α του Ν. 3937/2011 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 60/31.03.2011 τεύχος Α’), για την εισαγωγή στον Ελληνικό Χωροταξικό Σχεδιασμό της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για το Τοπίο, με άμεσα οφέλη, περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά.
Της Βίκυς Βετουλάκη
Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Αν και περιλαμβάνει μεγάλο μέρος της Μεσσηνίας, παραμένει άγνωστο
