Ο Γιώργος Μαρκόπουλος έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους διακεκριμένους Έλληνες ποιητές μέσα από κορυφαίες τιμητικές βραβεύσεις και ποικίλες και θερμές διαχρονικά εκδηλώσεις αποδοχής του έργου και της προσωπικότητάς του. Έχοντας χτίσει μια δική του ποιητική ταυτότητα και ιδιοτυπία, οι εκδόσεις του αποτελούν διαρκές σημείο αναφοράς.
Εκείνο που είναι, όμως, δύσκολο να συλλάβει και να αποδώσει κανείς είναι η γλυκύτητα, η τρυφερότητα, η δοτικότητα, τα ανεξάντλητα αποθέματα αγάπης που εκπέμπει αυτός ο άνθρωπος, τόσο που θα άξιζε να εφευρεθούν λέξεις προσδιοριστικές μόνο για εκείνον, περιλαμβάνοντας απαραιτήτως το «ηδύ» και το «απαλό». Η στάση αποδοχής, όπως και το αγκάλιασμά του, στους νέους ποιητές είναι ενδεικτική. Κάτι ανάλογο βίωσα κι εγώ μέσα από την επικοινωνία μας για την παρακάτω συνέντευξη και τον ευχαριστώ από καρδιάς…
-Έχει αλλάξει η σχέση σας με την ποίηση μέσα στο χρόνο;
Η σχέση μου με την ποίηση μέσα στο χρόνο αλλάζει μέρα με τη μέρα. και αυτό, πιστέψτε με, είναι το σωστό, διότι ο χρόνος σού δίνει την ευκαιρία να ωριμάσεις και να πλησιάσεις την ποίηση πιο προσεκτικά, να μάθεις βαθύτερα στα «εσωτερικά» τοπία της, ενώ όσον αφορά στα εκφραστικά σου μέσα, σε βοηθάει να αφήνεις στην άκρη κάθε τι το περιττό και να γίνεσαι όλο και πιο ουσιαστικός.
-Τι κεντρίζει τη «γραφίδα» σας και κατά πόσο έχετε καλύψει αυτά που θέλετε να πείτε μέσα από τις μέχρι τώρα εκδόσεις σας και τα χειρόγραφά σας;
Αυτό που «κεντρίζει τη γραφίδα» δεν μπορείς να το ξέρεις εκ των προτέρων, διότι είναι δώρο της ζωής που σου το στέλνει τη στιγμή εκείνη που θα είσαι έτοιμος να το κρατήσεις με ευλάβεια. Όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, ποτέ κανείς μέχρι και το τέλος της ζωής του, μάλιστα, δεν μπορεί να ξέρει το τι έχει καλύψει, διότι το συμβάν μέσα στο οποίο υπάρχουμε δεν έχει ούτε όρια ούτε τέλος. Και το θαύμα του είναι ότι αενάως, κάθε στιγμή, γεννιέται, προκύπτει κάτι άλλο, πάντοτε καινούργιο και διαφορετικό.
-Οι ποιητές είναι εντός ή εκτός κόσμου και πού βρίσκεται συγκεκριμένα ο Γιώργος Μαρκόπουλος;
Οι ποιητές είναι και εκτός και εντός του κόσμου. Εγώ, πάντως, πιστεύω ότι πορεύομαι προσεχτικά, και γύρω από την ποίηση και τις απαιτήσεις της, και έξω από αυτήν. Διότι στην καθημερινότητά μου δεν είμαι τίποτα περισσότερο, ευτυχώς, από αυτό που γράφει πάνω-πάνω το πτυχίο μου: «Πατρός κουρέως, εκ Μεσσήνης ορμώμενος». Και για να παραφράσω και έναν στίχο του Τάκη Σινόπουλου, «είμαι ένας άνθρωπος που κάθε πρωί έρχομαι στη ζωή από τη Μεσσήνη».
-Τι καλλιτεχνικό-πνευματικό υπήρχε στην πόλη και στην οικογένειά σας και επέδρασε τόσο σε εσάς όσο και στον αδελφό σας, ώστε να ακολουθήσετε εσείς το δρόμο της ποίηση και ο αδελφός σας, Προκόπης, εκείνον της ζωγραφικής;
Η εποχή κατά τη δεκαετία του πενήντα και κατά το μισό της δεκαετίας του εξήντα που ήμασταν ακόμη στην πατρίδα, ήταν πολύ διαφορετική από ό,τι είναι σήμερα σχεδόν παντού. Οι άνθρωποι ήσαν πιο εκδηλωτικοί, με μεγαλύτερη δίψα για τη ζωή και οι γιορτές, τα ήθη και τα έθιμα είχαν άλλη αξία, άλλους διαύλους επικοινωνίας, άλλον αυθορμητισμό και άλλη ζωντάνια. Γάμοι π.χ., βαφτίσια, χοροί, απόκριες, φιλαρμονικές και τόσα πολλά άλλα, γέμιζαν τις μέρες μας.
Επίσης, αφού με ρωτάτε και για την οικογένεια, ο πατέρας μου ήταν δεινός φλαουτίστας. Έπαιζε φλάουτο ξύλινο της περιβόητης γαλλικής μάρκας «Μπιφέ» και μεγαλώσαμε στα γόνατά του, κι εγώ και ο αδερφός μου – που τον έμαθε και εκείνον- ακούγοντας μουσικές σπάνιες, ονειρικές του Μπαχ, του Μπετόβεν, του Μότσαρτ, του Τσιτσάνη. Και εμένα, όταν έκλειναν τα μάτια μου, φαινόταν ότι μέσα από μια μακριά νύχτα ερχόταν, επιτέλους, πίσω από τα πυκνά δέντρα των περιβολιών και της εξοχής, ερχόταν η αυγή με το πρώτο της ρόδισμα, συνοδευόμενο από μια τέτοια μαγική μουσική.
-Τι σημαίνουν για εσάς όλες αυτές οι σημαντικές τιμητικές βραβεύσεις που έχει αποσπάσει η ποίησή σας;
Η βράβευση σου δίνει την ικανοποίηση ότι κάτι κάνεις κι εσύ που το προσέχουν κάποιοι. Κατά τα άλλα, αν είσαι σωστός, σε βοηθάει να μην «παίρνουν τα μυαλά σου αέρα» και αμέσως, την άλλη μέρα κιόλας, μετά την ανακοίνωση των καλών νέων, σου θυμίζει ότι πρέπει αμέσως να επιστρέψεις στα ταπεινά σου γραπτούλια.
-Υπάρχει κάτι που κάνατε ή δεν κάνατε στη ζωή και έχετε μετανιώσει;
Όχι, διότι πιστεύω ότι ο καθένας μας είναι προορισμένος να κάνει ή να μην κάνει ό,τι ακριβώς η ζωή, η ίδια η ζωή τού ορίζει.
-Τελειώνοντας, τι θα συμβουλεύατε τα νέα παιδιά;
Κάτι το δύσκολο, αλλά και το πολύ, πάρα πολύ, απλό: διάβασμα, διάβασμα, διάβασμα, διάβασμα, όσον αφορά στην ποίηση. Όσον αφορά στη συμπεριφορά τους στην κοινωνία, να έχουν «ανοιχτά πάντα κι άγρυπνα τα μάτια της ψυχής» τους (για να θυμηθούμε και τον Σολωμό), τη βρυσούλα.
«ΠΟΙΗΤΙΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ»
Απόψε το αφιέρωμα στον Γ. Μαρκόπουλο από την «Καλλίεργον»
Αναμφισβήτητα ο Γιώργος Μαρκόπουλος συγκαταλέγεται στα «πλούτη» της ποίησης και της ζωής μας και το γεγονός ότι κατάγεται από τη Μεσσήνη αποτελεί ένα «κεφάλαιο» που μάλλον δεν έχει επαρκώς αναδειχθεί και «αξιοποιηθεί». Αναγκαία, λοιπόν, η αποψινή αφιερωματική βραδιά (έναρξη 8.00 μ.μ.) στον Πολυχώρο «Ρεγγίνα» του Πνευματικού Κέντρου Καλαμάτας από την «Καλλίεργον» στο πλαίσιο της εμπνευσμένης δράσης «Ποιητικοί Δρόμοι» (είσοδος ελεύθερη). Ιδέα-επιμέλεια-παρουσίαση Μαρία Τομαρά, ενώ ποιήματα θα διαβάσουν οι Κώστας Χαλκιάς και Όλγα Αλεξανδροπούλου.
Σύντομο βιογραφικό
Ο Γιώργος Μαρκόπουλο γεννήθηκε στη Μεσσήνη το 1951. Από το 1965 κατοικεί στην Αθήνα. Σπούδασε Οικονομικά και Στατιστική στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Πειραιώς. Έχει εκδώσει επτά ποιητικές συλλογές, δύο βιβλία με πεζά κείμενα και επτά δοκίμια (ένα για το ποδόσφαιρο στην ελληνική ποίηση και έξι για το έργο σύγχρονων κυρίως ποιητών).
Το 1996 του απονεμήθηκε το Βραβείο Καβάφη στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το 1999 το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Μη Σκεπάζεις το Ποτάμι» (Κέδρος 1998), η οποία το 2000 κρίθηκε υποψήφια, από ελληνικής πλευράς, για το Ευρωπαϊκό Αριστείο Λογοτεχνίας. Το 2011 του απονεμήθηκε πάλι το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Κρυφός Κυνηγός» (Κέδρος 2010) και το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών από το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη για το σύνολο του έργου του. Το 2023, επίσης για το σύνολο του έργου του, το Μεγάλο Τιμητικό Βραβείο του περιοδικού «Ο Αναγνώστης», καθώς και το Βραβείο Λογοτέχνη από το Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας-Κύπρου, καθώς και το Βραβείο Λογοτέχνη από το Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου στη Λευκωσία.
Έχουν κυκλοφορήσει δύο επιλογές ποιημάτων του στα γαλλικά, σε μετάφραση Michel Volkovitch, και μια επιλογή ποιημάτων του στα ισπανικά, σε μετάφραση Jose Antonio Moreno Jurado.
«Σε πλάγιο φωτισμό-Κείμενα για πρόσωπα, γεγονότα, ημέρες» (εκδόσεις Κέδρος 2025)
Φέτος ο Γιώργος Μαρκόπουλος επανήλθε εκδοτικά («Κέδρος»), με το «Σε πλάγιο φωτισμό-Κείμενα για πρόσωπα, γεγονότα, ημέρες», όπου περιλαμβάνονται καταγραφές του από το 1968 έως το 2023. Οι πίνακες που κοσμούν το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο είναι του Προκόπη Μαρκόπουλου. Στα γεγονότα κυριαρχούν «η μετοικεσία του συγγραφέα οικογενειακώς από τη Μεσσήνη στην Αθήνα, η μεταγραφή του στο 2ο Γυμνάσιο Αρρένων της οδού Χέυδεν και Αχαρνών, οι σπουδές του, η ενεργός συμμετοχή του στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα και «η χαρούμενη περίοδος» της Μεταπολίτευσης» και στα πρόσωπα, μεταξύ άλλων, οι ποιητές Μήτσος Παπανικολάου, Γιώργος Σεφέρης, Γιάννης Ρίτσος, Οδυσσέας Ελύτης, Μιχάλης Κατσαρός, Τάσος Λειβαδίτης, Δημήτρης Δούκαρης, Σταύρος Βαβούρης, Πρόδρομος Χ. Μάρκογλου, Μάνος Ελευθερίου και Αγγελική Ελευθερίου.
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
