Με μια ζαριά-απόφαση το ΥΠΕΚΑ έφερε «τούμπα» όσα ίσχυαν μέχρι σήμερα για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Το… γκελ βοηθά τα μέγιστα την Περιφέρεια Πελοποννήσου να προχωρήσει στο σχεδιασμό της, που αποδεικνύεται «χρυσοφόρος» για τον εργολάβο του έργου (εταιρεία ΤΕΡΝΑ) μέσω της «ελάχιστης εγγυημένης ποσότητας», αλλά κόβει την όρεξη σε όσους συναδέλφους του κ. Τατούλη έχουν διαφορετική θεώρηση για το ίδιο θέμα.
Βέβαια, σε μια πρώτη ανάγνωση, γίνεται αναφορά στην ανάγκη της περαιτέρω διεύρυνσης της ανακύκλωσης, αλλά και του κλεισίματος των χωματερών εν όψει των προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Διαβάζοντας, όμως, πιο αναλυτικά βγαίνουν κι άλλα πράγματα στην επιφάνεια. Το παράδοξο, παρ’ όλα αυτά, παραμένει. Πώς θα αυξήσουμε την ανακύκλωση, τη μείωση των απορριμμάτων, αλλά από την άλλη θα πρέπει η ανάδοχος εταιρεία να διαχειρίζεται, τουλάχιστον, 150 χιλιάδες τόνους απορριμμάτων το χρόνο στην Πελοπόννησο;
Συγκεκριμένα, δεσμευτική θα είναι πλέον η γνώμη του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) στην κατάρτιση των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ), όπως προβλέπεται στο σχέδιο νόμου «Ενίσχυση της ανακύκλωσης και βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων», το οποίο τέθηκε από προχθές σε διαβούλευση για μόλις μία εβδομάδα.
Τα ΠΕΣΔΑ, τα οποία βρίσκονται σε διαδικασία αναθεώρησης, εγκρίνονται σήμερα, βάσει του νόμου 4042/2012, με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, ύστερα από εισήγηση των αρμοδίων τμημάτων ΥΠΕΚΑ και υπουργείου Εσωτερικών.
Στο άρθρο 17, όμως, του σχεδίου νόμου, η γνώμη του ΥΠΕΚΑ παύει να είναι συμβουλευτική και γίνεται δεσμευτική. Ως εκ τούτου, ο αρμόδιος φορέας σχεδιασμού οφείλει, σύμφωνα με τις σχετικές υποδείξεις, να προβεί στις απαραίτητες τροποποιήσεις του ΠΕΣΔΑ.
Με άλλα λόγια, το υπουργείο θα μπορεί να «παρακάμπτει» τις Περιφέρειες όσον αφορά στην κατάρτιση σχεδίων διαχείρισης των αποβλήτων τα οποία παράγονται σε μία Περιφέρεια και να προσδιορίζει τις γενικές κατευθύνσεις για τη διαχείρισή τους.
Επίσης, με βάση τις προτεινόμενες διατάξεις του άρθρου 17, στην παράγραφο 2, εφόσον συντρέχουν λόγοι επιτακτικού δημόσιου συμφέροντος και σε περιπτώσεις υποθέσεων καταγγελίας για παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας για τα απόβλητα που εκδικάζονται από το ΔΕΕ (Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης), μπορεί να καταρτίζεται, με πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, ειδικό σχέδιο δράσης για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων μιας Περιφέρειας ή μέρους αυτής, «όπου θα προβλέπονται και οι σχετικές διαδικασίες για την εφαρμογή του, έως ότου καταστούν λειτουργικές οι προβλέψεις του οικείου ΠΕΣΔΑ».
Ανακύκλωση
Όσον αφορά στις σχετικές με την ανακύκλωση ρυθμίσεις, θεσπίζεται υποχρεωτική χωριστή συλλογή τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας (χαρτί, γυαλί, πλαστικό, μέταλλο).
Η υποχρέωση αυτή δεν αφορά μόνο στα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) Συσκευασιών και τους Δήμους, αλλά και όλους τους φορείς λειτουργίας μεγάλων χώρων συνάθροισης κοινού, όπως λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηροδρομικούς σταθμούς, μεγάλα ξενοδοχεία, νοσοκομεία, γήπεδα, πανεπιστήμια, εμπορικά κέντρα κ.ά.
Επίσης, μεταξύ άλλων, διπλασιάζεται ο στόχος χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων (από 10% σε 20%) για το 2020, τίθενται αυστηρά ποιοτικά κριτήρια για τα προϊόντα των διεργασιών ανακύκλωσης και γίνεται αυστηρότερος ο έλεγχος των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης, με βάση όσα ισχύουν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να βελτιωθεί ο τρόπος που σήμερα χρησιμοποιούν τα χρήματα που συγκεντρώνουν.
Βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας, ως το 2020 πρέπει το 50% των απορριμμάτων να ανακυκλώνεται. Στην Ελλάδα η ανακύκλωση και η κομποστοποίηση δεν ξεπερνούν σήμερα το 18% (στο ποσοστό περιλαμβάνεται και όσα μαζεύουν οι ρακοσυλλέκτες), ενώ τα υπόλοιπα απορρίμματα θάβονται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) ή στις 69 παράνομες χωματερές που έχουν απομείνει.
Άλλωστε, το Δεκέμβριο αναμένεται από το ΔΕΕ «ευρω-πρόστιμο» δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, διότι στην Ελλάδα του 21ου αιώνα εξακολουθούν να λειτουργούν ανεξέλεγκτες χωματερές. Ειδικότερα, στις 2 Δεκεμβρίου, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα ανακοινώσει την επιβολή χρηματικής ποινής στην Ελλάδα για τη λειτουργία δεκάδων παράνομων χωματερών. Σύμφωνα με την πρόταση της εισαγγελέως, η χώρα θα κληθεί να καταβάλει άμεσα 22 εκατομμύρια ευρώ και επιπλέον 54.450 ευρώ για κάθε ημέρα μέχρι το κλείσιμο και την αποκατάσταση και της τελευταίας χωματερής.
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
